11
De traditionele ideologieën en organisatievormen van konfessionelen en sociaal-demokraten
zijn via de sociale wetenschappen zo getransformeerd dat ze niet meer te herkennen zijn.
30
De politieke partijen zelf houden zich niet meer bezig met het binden en organiseren van hun
achterbannen. Zij besteden al hun aandacht aan het Haagse spel tussen kamer,
departementen en belangenorganisaties. Alleen in verkiezingstijd trekken zij massaal met
bellen en toeters het land in. Degenen die het het langst hebben volgehouden politieke
vragen aan de orde te stellen zijn de marxisten-leninisten en de socialisties-pacifisten
geweest; maar een aantal jaren geleden werden ook zij overstroomd door de moderne
middenklassersters met hun sociokratiese omgangsvormen. De formele
vertegenwoordigings- en beslissingsprocedures, die deze partijen op hun kongressen
hanteren, kunnen niet meer verhullen dat er tussen de individueën op de belangrijke punten
geen eensgezindheid meer bestaat.
Men zou kunnen zeggen dat langzamerhand de hele bevolking liberaal is geworden.Want
ook de ‘buitenparlementaire bewegingen’ die op anarchistiese, feministiese, antiracistiese of
pacifistiese gronden niets met ‘het systeem’ te maken wilden hebben, zijn de afgelopen jaren
veranderd. Dit gebeurde ten dele vanwege de druk van buitenaf tot aanpassen of
gekriminaliseerd worden, maar grotendeels ‘van binnenuit’: men viel via subsidies in handen
van sociokratiese begeleidersters of werd spontaan getransformeerd door sociokratiese
vrijwilligersters die geen andere omgangsvormen kennen dan die van het groepsproces.
Dat liberalisme zou dan impliceren dat ieder elkaar het hare en zijne gunt. De werklozen
gunnen de anderen het werk; de werkenden zijn niet jaloers op de werklozen. De rijken
gunnen de armen hun armoe; de armen de rijken hun geld. Binnen de nationale grenzen
wordt deze korpo-demokratiese wensdroom zo nu en dan verstoord door verontwaardiging
over racistiese maatregelen, over spionage en verraad jegens uitkeringstrekkersters en in
het biezonder vrouwen in de bijstand. Dan blijkt weer even dat ondanks alle sociokratie de
harde burokratie met zijn doolhof van regelingen en altijd iets te ruime bevoegdheden van
ambtenaren gewoon doorwerkt. Tegelijkertijd blijkt dan ook dat de sociokratiese
fleksibilisering en individualisering, waarbij ieder individu streeft naar een zo groot mogelijke
ontplooiing en harmonie in zichzelf, de organisatiemogelijkheden tegen de met de
internationale krisis steeds grover wordende onrechtvaardigheden drasties verkleind heeft.
Demokratie die binnen de grenzen van de eigen persoon en haar direkte omgeving beleefd
wordt, verdraagt zich immers uitstekend met schrijnend onrecht anderen aangedaan.
Gelukkig zijn er nog allerlei mensen die zich niets aantrekken van het korpo-
demokraties gedoe en wèl hard werken tegen het onrecht. Het wordt tijd dat die weer
eens in de mode raken.
30
Zie over de transformatie van religie naar wetenschap van de ideologieën en beheersingsapparaten t.a.v. vrouwen E. Wilson,
Women in the Wellfare State, Londen 1977 en voor Nederland I. Bozelie en M. Pel in H. Böhl e.a., Nederland industrialiseert,
SUN, Nijmegen 1981, p. 239 v. (bewerking van het onderzoeksrapport Van Paulus tot Klompé, van dezelfde schrijfsters m.m.v.
A.C. van Baalen)
 |
 |
 |