2
de diskussie op gang houden, zichtbaar zou kunnen worden gemaakt. De aktiviteiten van
Dolle Mina zijn immers bepaald door die van MVM, en zo heeft de radikale
vrouwenbeweging zich weer afgezet tegen wat MVM en Dolle Mina gemeenschappelijk
hadden: de loyaliteit tegenover mannen en hun organisaties. (Hegel had het zelf kunnen
bedenken.)
Overigens geeft het MVM-boek, in tegenstelling tot dat van Dolle Mina, wel een mogelijkheid
tot de rekonstruktie van de overeenstemming en feitelijke samenwerking, omdat die in het
chronologische overzicht vermeld worden.
Terwijl de radikale vrouwenbeweging werd opgebouwd, drong MVM steeds verder het
overheidsapparaat binnen, tot zelfs - dat staat in het boek - de vereniging geen enkele
kontrole meer had over wat ze daar allemaal deden: de sociaaldemokratische werkwijze had
een vreemde macht opgericht waar degenen die daar zoveel voor gedaan hadden zelf niet
meer tegenop konden, en die hen bij mijn weten ook nooit voor al hun inspanningen bedankt
heeft.
Ondankbaar
Dat MVM er nu mee ophoudt zal daar wel mee te maken hebben. De aanwezigen op de
opheffingsdag waren over het algemeen niet ouder dan ik, en al worden de meeste vrouwen
rond hun vijftigste uit het betaalde werk gedrukt, te oud voor onbetaald werk ben je dan toch
echt niet. MVM-werk is kennelijk nog ondankbaarder dan andere soorten feminisme, als er
nu al wordt gesproken over een andere generatie die de bezigheden moet voortzetten.
Een andere reden voor opheffing is bij de hierboven genoemde werkgroep Bindtouw te
vinden:
‘Inhoudelijk staan wij voor een nieuwe fase en moet die van ‘seksegelijkheid’ worden
afgesloten. De structureel ongelijke machtsposities van mannen en vrouwen leiden tot het
opnieuw ter discussie stellen van de samenwerking binnen één organisatie van vrouwen met
mannen. Duidelijk is dat het oude m/v-model gedateerd is. Mannen dragen - hoe individueel
aardig soms ook medeverantwoordelijkheid voor het functioneren van hun seksegenoten.
Van mannen wordt nu een andere positiebepaling ten opzichte van vrouwen verwacht: zij
dienen onder moeders paraplu vandaan te komen’.
Om dit voor elkaar te krijgen hebben de dames echter de hele paraplu ingeklapt, zodat ze nu
ook zelf in de regen staan. Wat was het aardig geweest als ze de mannen er alsnog
uitgegooid hadden! Dat was een goede oefening geweest voor de strijd en had alle
gedachten aan herwaardering van vrouwelijke waarden en feminisering van de wereld weer
eens een tijdje uit hun hoofd gezet.
Huwelijk met kinderen
Alle onderwerpen waar de MVM-werkgroepen die in Een spoor van vernieuwing verslag
doen van hun worstelingen met het geduldige papier waren immers geordend rond de heilige
hoeksteen, het huwelijk met kinderen. Men probeerde daar de ontplooiing van de vrouw
eenvoudig aan vast te plakken, zonder aan de grondvesten te morrelen. Al waren alle MVM-
vrouwen nog zo vol onbehagen- daar waren ze immers op gerekruteerd - zij wilden hun
huwelijk niet afschaffen, ze wilden het verbeteren, desnoods door met man en al in een
emancipatievereniging te gaan zitten. Maar omdat daar niet over gesproken kon worden,
bleef het hele politieke programma onduidelijk. De strijd voor kinderopvang leidde niet tot
kresjes maar tot peuterspeelzalen (zie daarover Lily van Rijswijk-Clerkx, een oud-lid), de
strijd voor werk leidde tot part~time werk (in het boek is dit helder weergegeven) en abortus
bleef ook maar eng.
Samenvattend zou ik MVM eigenlijk niet als het begin van de tweede golf willen opvatten,
maar als het eind van de eerste. De werkzaamheden van Vrouwenbelangen, dat van
ouderdom was ingesuft, werden eigenlljk eenvoudig voortgezet. De tweede golf begint
eigenlijk pas als huwelijk en moederschap zelf worden aangevallen, niet vanwege een
rechtje meer of minder, maar vanwege hun historisch karakter van dienstbaarheid aan de
 |
 |
 |