A.C. van Baalen & M.C.F.Ekelschot, Geschiedenis van de Vrouwentoekomst. Amsterdam 1980, De Bonte Was
Hoofdstuk 12 De laatste trends in manschappij en vrouwenbeweging
260
aan middenklasse vrouwen van vorige generaties; en zij zijn in veel sterkere mate verplicht
om te doen alsof ze het allemaal leuk vinden. De vrouwenbeweging heeft immers ook
andere levensmogelijkheden geschapen; ze kunnen ongestraft lesbies worden, in een
vrouwenkultuur gaan leven. Als ze met alle geweld een kind wil en/of een man, kan zij zich
bij niemand meer beklagen over de gevolgen daarvan. De vrouwen van de tweede golf
konden nog met overtuiging zeggen dat ze er in de vijftiger jaren 'ingeluisd' waren; de
bevrijde vrouw, die zich juist had teruggetrokken uit de vrouwenbeweging, zal zichzelf dit
ekskuus niet gunnen; ze heeft er toch zelf voor gekozen?
Betaald vaderschap
Veel van de 'moderne moeders', die bewust afgezien hebben van de illusie dat er aardige
verzorgende mannen zijn, die uit 'vaderliefde' voor kinderen zorgen, hebben ontdekt dat er
wel 'vaderliefde' te koop is. Dat er best mannen zijn die bereid zijn tegen betaling voor
kinderen te zorgen, en zelfs kinderen op te voeden. De eerste betaalde vaders waren de
pedagogen die ijverig aan de slag gingen om Rousseau's ideeën over jongensopvoeding in
praktijk te brengen. Er volgden daarna de kinderpsychiaters, kinderpsychologen en
kinderartsen. Na de studenten die een kinderoppascentrale organiseerden komen nu de
eerste kleuterleiders, peuterleiders, kresjwerkers en kinderwerkers; aardig en verzorgend
drukken zij de vrouwen uit de betaalde verzorging, gebruik makend van de onzekerheid van
vrouwen of je het kinderen wel kunt aandoen om zonder vaderlijke aanwezigheid op te
groeien. De mannenbeweging - oude wijn in nieuwe zakken - zal er ongetwijfeld alles aan
doen om deze trend te versterken; de verkoop van mannelijke emoties kan dan goed op
gang komen (En als ze niet met kinderen willen werken kunnen ze altijd nog met de moeders
gaan werken, als emancipatiewerker).
De vrouwen zonder hogere opleidingen
De bevoorrechte, bevrijde vrouwen vormen maar een kleine groep, al merk je er in de
progressieve media het meest van. Voor de meerderheid van de vrouwen is er veel minder
veranderd. Voor hen is betaald werk buitenshuis nog steeds een kwestie van ekonomiese
noodzaak - tot het verschaffen van levensonderhoud aan familieleden - geen kwestie van
persoonlijke ontplooiing of ekonomiese onafhankelijkheid. Voor hen lijkt de betrekkelijke
veiligheid van het huishouden nog steeds een bescherming tegen hun rechteloosheid
buitenshuis.
Toch is de veiligheid van de arbeidersvrouwen in het huwelijk altijd veel kleiner geweest dan
die van middenklasse vrouwen. Hoe lager het inkomen, hoe meer echtscheidingen.
Arbeiders zijn bovendien vaak mobieler dan middenklasse mannen: zij kunnen zich
gemakkelijker aan alimentatiebetaling onttrekken. De toekomst voor de gescheiden vrouw is
over het algemeen de bijstand, tot de kinderen zo groot zijn dat zij als werkster kan gaan
werken (dat hangt ook van de bijstandsnormen af, die in tijden van krisis meestal verscherpt
worden).
Het is niet nodig nog eens te beschrijven welke processen al die echtscheidingen
veroorzaken - de druk van seksuele en emotioneel-erotiese revolutie wordt op
arbeidersvrouwen even hard uitgeoefend, door man schappelijke apparaten van terapeuten,
maatschappelijke werkers en vormingswerksters. Hun nieuwe vrijheden zijn daartegen heel
wat geringer dan die van de middenklasse vrouwen: meer dan een middagje naar het
buurthuis of de VOS-kursus kan er over het algemeen niet af. Het is dan ook geen wonder
dat veel van deze vrouwen zeer kwaad zijn. Voor hen niet de kans om zichzelf voor de gek
te houden met de illusie van bevrijding - hun leven biedt geen 'alternatieven'. Ze hebben
weinig te kiezen; maar tegen hun toenemende inwisselbaarheid kunnen ook zij weinig
ondernemen. Naarmate er hogere verzorgende, moederlijke, seksuele, erotiese en
 |
 |
 |
 |