van Baalen, Ekelschot, Harmsen, van Leeuwen, ZUSTERSCHAP EN DAARNA, geschiedenis van het radikaal 
feminisme adhv tien jaar Amsterdamse Vrouwenkrant. Amsterdam 1982, de Bonte Was 
Hoofdstuk 2 BELEID BEVRIJDT 
 
43
uit de vorige krant was niet de enige wie het Vrouwenhuis als een blok beton op 
de schouders drukte. Leuk hoor, zo'n groot huis, met zulke grote zalen, en ook 
zo veel zalen, en zo'n mooie rose bar - en waar dan ook nog zo veel vrouwen 
 
gebruik van maakten. Misschien wel veertig groepen en dan ook nog honderden 
'losse' vrouwen. Daar kan je een blij beeld van een nijvere bijenkorf bij voor je 
zien - ieder druk in de weer om vrouwen bevrijdend uit te vliegen - maar de wer- 
kelijkheid was wel wat anders. Er waren veel vrouwen die het huis gebruikten voor 
van alles en nog wat, en steeds minder vrouwen die er voor zorgden dat het huis 
bruikbaar was; die laatsten werden - als bijna in alle vrouwenhuizen geldende re- 
gel - voor hun geredder, georganiseer, geregel, beloond met scheldwoorden als 
'direktrices' en 'machtsbeluste vrouwen'. In mei '78 hadden de direktrices er ge- 
noeg van. Onder het motto: 'Hier geen konsumptiefeminisme' legden ze het huis 
plat. De gang werd met zwart plestik behangen; de voorraadkamer leeggehaald; 
de elektriese stoppen eruit; bar dicht; stoelen weg. Op stencils werd uitgelegd 
dat ze er genoeg van hadden en dat alle vrouwen moesten meedenken over hoe 
het verder moest, op 27 mei. In het zomernummer 44/45 van de Vrouwenkrant 
kwam een verslag van wat er toen allemaal gebeurde. Scheldende vrouwen; een 
verontwaardigde brief van vrouwenboekhandel Xantippe: 'Het Vrouwenhuis is 
van Iedereen. En zo'n klein aantal vrouwen heeft niet het recht de Tent dicht te 
gooien.' Op 27 mei kwamen zo'n 150 vrouwen. Er kwamen plannen op tafel en 
anti-plannen en anti-anti-plannen en na 2 dagen vergaderen loste dat alles zich 
op in het gezusterlijk vaststellen van een aantal regels die al 5 jaar bestonden: 
pluriformiteit, iedere groep één vrouw afvaardigen naar de huisgroepenverga- 
dering en de klussen mochten vooral niet op de schouders van een kleine groep 
terecht komen. De 'angst' voor machtsvorming ('de direktrices') drukte zich uit in 
één nieuw besluit: een koördinatiegroep moest in plaats van na één jaar, na een 
half jaar wisselen: drie maanden ingewerkt worden; drie maanden de opvolgster 
inwerken en dan weer wegwezen! 
 
In het zomernummer waarin het verslag van de 'staking' staat komt de pluriformi- 
teit van de Vrouwenhuis-hervormende vrouwen goed tot haar recht; het is een 
stromingennummer waarin de redaktie 'tien jaar vrouwen revolutie' probeert te 
ordenen, Ze 'distantieert' zich daarbij eensgezind van de pioniers van deze revo- 
lutie: MVM dat in 1968 werd opgericht. 'Wij vinden in tegenstelling tot MVM dat 
vrouwenbevrijding alleen tot stand gebracht kan worden door vrouwen en met 
vrouwen, en vinden het uitgangspunt roldoorbraak lang niet voldoende om het 
"paradijs" te kunnen bereiken. Daar is op z'n minst een radikale maatschappij- 
verandering voor nodig,' Dat niet alles wat vrouwen samen doen automaties fe- 
ministies is, is in deze tijd dus nog vanzelfsprekend. Er staat een klein stukje over 
de plattelandsvrouwen in, niet omdat de redaktie haar feministies vindt, maar 
'omdat ze nieuwsgierig zijn hoe de emancipatie van de vrouwen het feminisme 
van de laatste jaren doorwerken in een grote groep georganiseerde vrouwen,' 
Het begrip 'radikale maatschappijverandering' met en door vrouwen is dus de 
gemeenschappelijke basis, Ze schrijven verder dat uit deze krant 'wel is geble- 
ken dat in de redaktie van de Vrouwenkrant Radikale feministen, Feministies So- 
cialisten, Lesbies feministen en Cultuurfeministen zitten, terwijl er ook vrouwen 
in zitten die tussen deze hokjes heen en weer rennen,' Vermoedelijk was de krant 
voor allen konkreter dan het begrip 'radikale maatschappijverandering': iedereen 
was het er in feite over eens dat die maatschappijverandering via bewustwording 
en beïnvloeding zijn beslag zou moeten vinden, niet via organisatie en machts- 
vorming binnen of buiten de mannen politiek. Eigenlijk dus wat MVM ooit 'menta- 
liteitsverandering' noemde, maar dan zonder mannen, De radikaal-feministen die 
uitgenodigd waren om temidden van deze pluriformiteit hun onverdraagzame 
standpunt 'dat dit alles niet genoeg is' te vertegenwoordigen hebben dan ook een