van Baalen, Ekelschot, Harmsen en van Leeuwen, ZUSTERSCHAP EN DAARNA, geschiedenis van het
radikaal feminisme adhv tien jaar Amsterdamse Vrouwenkrant. Amsterdam 1982, de Bonte Was
hoofdstuk 4, MENENS
80
dat je ze niet absurder maken kunt? De schrik over de irrationaliteit en over de
aktieve propaganda tegen rationaliteit is een van de onderwerpen waarover de
Vrouwenkrant (in nummer 78) met Barbara Ehrenreich praat:
Barbara Ehrenreich is een amerikaanse schrijfster die samen met Deirdre English o.a. het boek
'Voor haar eigen bestwil' geschreven heeft, over de geschiedenis van 150 jaar adviezen van
deskundigen aan vrouwen. Op 7 oktober 1980 hield zij een lezing in de Populier in Amsterdam.
Haar verhaal ging over vrouwen en 'nieuw rechts'. De volgende dag had de Vrouwenkrant een ge-
sprek met haar..
Vrouwenkrant: 'Wat is dat nu precies, dat nieuw rechts?'
Ehrenreich: 'Aan de top in Washington zie je allerlei netwerkorganisaties en lobbies tegen
abortus, tegen wapenkontrole, voor meer godsdienst op scholen. En dan is er ook zo'n soort
stemming onder een bepaalde groep kiezers. Deirdre English en ik hebben geprobeerd het anti-
feminisme en de aantrekkingskracht daarvan op vrouwen te begrijpen. Want je kunt rustig zeggen
dat er in Amerika twee vrouwenbewegingen bestaan waarvan er één feministies is en de andere
anti-feministies.
Vrouwenkrant: 'Kan je vertellen wat de inhoud van de boodschap is? Nieuw rechts wil ieder-
een aanspreken, mannen èn vrouwen. Je kunt mannen en vrouwen daarin niet scheiden.'
Ehrenreich: 'Er zit een traditionele en een moderne rechtse kant aan. Traditioneel rechts is
zeggen dat de overheid de grote vijand is. In het begin van de jaren zeventig heeft 'rechts' een
poging gedaan om de invloed van de regering te verminderen. Ze zeiden en zeggen dat de
overheid zich teveel met het dagelijks leven bemoeit, en dat is voor de Amerikanen iets
belachelijks. Voor nieuw rechts is de klassevijand: de progressieve hooggeschoolde
middenklasse. Zij schrijven de schoolboekjes en hebben daarmee volgens nieuw rechts het leven
van de mensen gemanipuleerd. Deze progressieve middenklasse schrijft in de schoolboekjes op
een andere manier over vrouwen en er komen ook zwarte kinderen in voor, en ook nog vieze
woorden. De mensen zien dat en zeggen: "Wie heeft ons dat aangedaan, dat is de overheid en
die is dus te progressief". Ze hebben het idee dat er niets met je aan de hand is wanneer je je
kinderen niet met zwarte kinderen naar school laat gaan en als je niet wilt dat je kinderen over
seks praten op school.'
Vrouwenkrant: 'Is dat één van de redenen waarom het amerikaanse ministerie van onderwijs
opgeheven is?'
Barbara: 'Ten dele misschien wel, maar het is ook een onderdeel van de eliminatie van de over-
heid, een steeds groter gedeelte van de overheid gaat op in het militaire apparaat. Maar om op
nieuw rechts terug te komen, het nieuwe is dat ze zich opwerpen als de beschermers van het
gezin, tegen abortus, tegen homoseksualiteit. Er wordt een verband gelegd tussen het feminis-
me en het idee dat mannen daardoor te zacht zijn geworden om oorlog te voeren. De schuld
van de werkloosheid wordt gegeven aan het feminisme, dat er voor gezorgd heeft dat mannen
te slap zijn om te werken. Tegen vrouwen wordt gezegd dat er wetten moeten blijven om het
gezin te beschermen want gelijkheid tussen mannen en vrouwen betekent in werkelijkheid dat
de alimentatie afgeschaft wordt en de vrouw onbeschermd achterblijft.'
Vrouwenkrant: 'Hier verloopt de ontwikkeling niet ten gunste van het gezin. De manschappij
is het erover eens dat de alimentatieduur verkort moet worden en het omgangsrecht er moet
komen. Het altijddurende huwelijk wordt afgeschaft en daarvoor in de plaats ontstaat de nieu-
we vorm van het gezin: de moderne inwisselbare wegwerpvrouw met haar kinderen. Zoals
Friedrich Engels al zei: Pas wanneer mannen en vrouwen vrij en gelijk zijn, zal de specifieke on-
derdrukking van vrouwen door mannen duidelijk worden. En we gaan die fase nu tegemoet. Nu
is onze vraag: Jullie hebben zo'n sterke rechtse beweging die de oude patriarchale waarden
claimt, maar willen ze dit echt of dient het alleen ter versluiering van de werkelijke ontwikkeling
waarin een manschappij gevormd wordt met vrije inwisselbare vrouwen? In Amerika is dat toch
al een realiteit? Nog slechts 15% van de mensen leeft in traditionele gezinnen en in de suburbs
leven vooral vrouwen met kinderen en verder een paar mannen die van het ene huis naar het
andere trekken. Dus hoe funktioneert die rechtse beweging dan, met name wanneer je ziet dat
 |
 |
 |
 |