1
ANNEKE VAN BAALEN EN MARIJKE EKELSCHOT
Gewone mensen en vooroordelen
De strijd tegen racisme moet niet alleen door links gevoerd worden, maar er moeten zoveel
mogelijk sociaal-demokraten, liberalen en konservatieven bij betrokken worden, met een
beroep op de demokratie, de grondwet, de internationale verdragen, de rechtvaardigheid, het
humanisme, naastenliefde, en wat je al niet meer kunt bedenken.
Dat is vanzelfsprekend en als je het goed aanpakt werkt het best een beetje. Denk maar aan
de advertentiekampanje Verbod Centrumpartij.
Dit betekent echter niet dat het antiracisme a-politiek, neutraal kan zijn, boven of buiten de
partijen zou kunnen staan. Want hoe zou dat moeten? Zowel racisten als antiracisten zijn
immers mensen met belangen en politieke opvattingen; en iedere antiracist zal haar
antiracisme formuleren in verband met de rest van haar opvattingen en gedragingen. Dat
moet ook, want anders wordt antiracisme papegaaienpraat zonder verband met de
werkelijkheid. Nu zijn er allerlei personen en instanties in het antiracisme-wezen die er heel
anders over denken. Zij willen dat zij ‘onbesproken’ zijn, nergens bijhoren – zeker niet bij
links. Zulke mensen kun je in het hart treffen door ze voor krypto-kommunisten uit te maken.
Dat is dan ook gedaan, en de door de overheid gesubsidieerde Anne Frankstichting heeft 6
bladzijden volgeschreven met de uitleg dat ze geen kommunisten zijn en ook niet krypto.
Stoker, op de Volkskrant, vond dat ze daarentegen krypto-kommunisties als geuzennaam
hadden moeten opvatten. Aktief antiracisme, schreef hij, komt alleen voor bij links; rechts is
of aktief racisties of gewoon passief onverschillig. Wij zouden daaraan willen toevoegen dat
in de praktijk antiracistiese liberalen, sociaal-demokraten, konservatieven en gelovigen het
helemaal niet zo erg blijken te vinden dat antiracistiese akties vaak door zulke rare lieden
georganiseerd worden: feministen, kommunisten, punkers of krakers. Stel je anders ook
voor! ‘Ik vind racisme wel schandelijk, maar feminisme, kommunisme, homoseksualiteit, of
kraken nog schandelijker.’ Aan mensen met dergelijke opvattingen heb je hoe dan ook niets,
omdat voor hen grote groepen racisties gediskrimineerden vanwege linksigheid, feminisme,
homoseksualiteit of anderszins buiten het antiracisme zouden komen te vallen.
Helaas verspreiden de neutrale, a-politieke, respektabele, ‘establishment’-antiracisten
verreweg de meeste, al dan niet via ‘voorlichting minderheden’ of ‘bedrijfsfonds voor de pers’
gesubsidieerde drukwerken. Daarin wordt niet alleen ‘links etc.’ weggewerkt, maar ook een
eigen respektabele antiracistiese strategie gepropageerd.
Vooroordelen
Het woord racist zal je in die strategie niet tegenkomen. Je hebt gewoon mensen met
‘vooroordelen over buitenlanders’. Die vooroordelen worden dan veroorzaakt door verkeerde
of beperkte informatie. Onder de benaming ‘vooroordelen’ verschijnen vervolgens alle
leugens en onzin zoals die door aktieve racisten verspreid worden. Over de paadjes die door
de racisten zijn aangelegd komen zo de denkende standen hijgend aanrennen, roepend: ‘Dit
moet je niet geloven, hoor!’ Het is een strategie waarvan zowel inhoud als vormgeving door
racisten bepaald wordt.
Racisten willen allerlei leugens en laster over ‘de buitenlanders’ in omloop brengen als
respektabele meningen en opvattingen. Wat doen de denkende standen? Precies, door al
die onzin als vooroordeel te bestempelen dragen ze bij aan de respektabiliteit: het
vooroordeel ontstond immers heel onschuldig door gebrek aan informatie. ‘Mensen met
vooroordelen’ worden zo een beetje achtergestelde mensen, die liefdevol bejegend moeten
worden. Dat de meeste mensen al die onzin van centrumpartij en aanverwanten helemaal
niet geloven, doet niet ter zake. Mensen die het wel ‘geloven’ staan centraal. Sterker nog, zij
worden zelfs bestempeld tot ‘de gewone mensen’.
1
Verschenen in de Vrouwenkrant 92, april 1983 en opgenomen in Tegennatuurlijk, De Bonte Was 1985
 |
 |
 |