Anneke van Baalen en Marijke Ekelschot, TEGENNATUURLIJK, Amsterdam 1985, De Bonte Was
20
van de opbrengsten van het werk van anderen konden zij hun tijd besteden aan waarin zij
zin hadden. Darwins inkomen kwam grotendeels uit het aardewerkkapitaal van de firma
Wedgwood. De aardewerkindustrie was een van de bedrijfstakken die door parlementaire
kommissies in de jaren vijftig en zestig was onderzocht:
'Voor ons doel is het voldoende aan de verslagen van 1860 en 1863 enkele getuigenissen
van de geëksploiteerde kinderen zelf te ontlenen. Uit de situatie van de kinderen kan men de
situatie van de volwassenen (in het bijzonder van meisjes en vrouwen) afleiden en dat nog
wel in een tak van industrie, vergeleken waarbij de katoenspinnerij en dergelijke een
aangename en gezonde bezigheid blijkt te zijn.
De 9-jarige William Wood "was 7 jaar en 10 maanden toen hij begon met werken." ... Hij
komt iedere werkdag om 6 uur in de ochtend en hij houdt om ongeveer 9 uur 's avonds op...
J. Murray, een jongen van 12 jaar, zegt: "I ran moulds and turn jigger (draai het wiel).Kom
om 6 uur, soms om 4 uur 's ochtends. Ik heb de afgelopen nacht gewerkt tot 8 uur
vanmorgen. Sinds de afgelopen nacht ben ik niet naar bed geweest. Behalve ik hebben 8 of
9 andere jongens de afgelopen nacht doorgewerkt... Ik krijg per week 3s.6d. Ik krijg niet
meer als ik de hele nacht doorwerk." (...)
'Dr. J. T. Arledge, eerste geneesheer van het ziekenhuis van North Staffordshire, zegt: 'Als
klasse vertegenwoordigen de arbeiders in de aardewerkindustrie, mannen en vrouwen ...
een gedegenereerde bevolking, zowel lichamelijk als geestelijk. Zij zijn gewoonlijk
dwergachtig, slecht gebouwd en zij hebben vaak een vergroeide borst. Ze worden vroeg oud
en ze leven kort en flegmatisch en bloedarm als ze zijn treedt de zwakte van hun constitutie
aan het licht door hardnekkige aanvallen van dyspepsie, lever- en nierkwalen en rheumatiek.
Maar van alle ziekten zijn zij vooral gevoelig voor borstziekten: longontsteking, tering,
bronchitis en asthma. Een vorm van de laatste ziekte is typerend voor hen en staat bekend
onder de naam van pottebakkersasthma of pottebakkerstering. Scrofulose, die de
amandelen, beenderen of andere lichaamsdelen aantast, is een ziekte waaraan meer dan
2/3 van de pottebakkers lijdt..." (...)'
'In het verslag van de commissie wordt de hoop uitgesproken "dat een bedrijfstak, die in de
wereld zo'n belangrijke plaats inneemt, niet langer de schandvlek zal dragen van het feit dat
haar groot succes gepaard gaat met fysieke degeneratie, zeer omvangrijk lichamelijk lijden
en een vroege dood van de arbeidersbevolking, welke door haar arbeid en bekwaamheid in
staat was zulke grote resultaten te bereiken."'
21
Het enige wat in de parlementaire rapporten als 'natuurlijk' benoemd werd was dat overmatig
werk, ondervoeding, het inademen van gevaarlijke stoffen tot ziektes, lijden en vroegtijdig
sterven aanleiding gaven. In dezelfde tijd van 'industrieële revolutie' bestond er ook een
steeds manifester optredende arbeiderstersbeweging, een vrouwenbeweging en een anti-
slavemijbeweging, die ieder op eigen wijze de als natuurlijk gepresenteerde bestaande orde
trachtten aan te tasten en soms zelfs omver te werpen.
Wetenschap en beleid
Darwin was een 'positieve' geest; hij had zich beziggehouden met datgene wat volgens hem
mooie menselijke eigenschappen waren; die waren door hem tot 'overerfbaar' gedefinieerd
en daarmee was de kous af, inzoverre dat hij voorstander was van de boven aangehaalde
'vrije kompetitie tussen alle mannen om zoveel mogelijk nakomelingen te verwerven'. Zijn
neef Galton dacht daar anders over. Die vond in zijn werk 'Hereditary genius, an inquiry into
its laws and consequences' (1869) dat de mensheid door middel van kruising en
geboortebeperking verbeterd en op een hoger peil gebracht moest worden, In 1884 stichtte
hij het antropometries laboratorium - waar lengte, gewicht, borstomvang, ademvolume,
spierkracht en reaktietijden werden gemeten, in de hoop dat de resultaten gekorreleerd
konden worden aan veronderstelde 'mentale kapaciteiten'. Hoewel Galton geen van de
21
Het Kapitaal p 170/171
 |
 |
 |
 |