3
gaat te herkennen zijn door de sfeer, de spanning en de moeizaamheid waarmee ze
omringd zijn; door weerstanden, zowel binnen als buiten jezelf. De aktie van het
vrouwenbevrijdingsfront tegen de film Turks Fruit heeft iedereen de grootste moeite
gekost - waaròm was het nou zo’n rotfilm? - maar we waren er trots op; aan de aktie
tegen moederdag hebben we gezellig gewerkt; maar die sloeg dan ook nergens op: het
was een open deur.
Je kunt het misschien zo zeggen: als we aangemoedigd worden op een bepaald
maatschappelijk punt iets te doen of te zeggen, zit er vermoedelijk een
tegenstrijdigheid achter; als wij het winnen hebben de mannen er ook op een bepaalde
manier voordeel bij. De seksuele revolutie is hiervan het standaardvoorbeeld: als
vrouwen het recht gaan opeisen voor een seksueel leven, omdat ze terecht het niet-
bestaan van vrouwelijke seksualiteit opvatten als een symptoom van de
onderdrukking van alles in vrouwen wat aktief en prettig is, werken ze tegelijk mee
aan de verseksualisering van de menselijke omgangsvormen, die er aan bijdraagt
mensen definitiever van elkaar te isoleren dan ooit gebeurd is, en die vrouwen nog
meer in de haar toegewezen lichamelijke bestemming vangt en tot projektie van
mannelijke wensen en behoeften beperkt, dan de grofste uiterlijke onderdrukking kan
bewerken (vrouwen gaan vrijwillig naar films waarin vertoond wordt hoe zij verneukt
worden).
Dit is geen reden om geen seksualiteit te eisen, het is wel een reden om - als beweging
- heel goed te bedenken hoe je dat doet. De seksuele revolutie brengt
verseksualisering. Verseksualisering bestaat uit het loskoppelen van de seksualiteit
van andere aspekten van het leven, en deze dan versterken. Als feministen werk je
daar tegen in door het verband met de rest van het bestaan weer te herstellen.
Samenvattend: je probeert van de meestromingen te profiteren, zonder je door de
mannenstromen van je doel te laten afleiden. Dat is iets wat in je eentje heel moeilijk
is. Je moet in staat zijn om steeds maar helder voor je te blijven zien wat de bedoeling
van het feminisme ook weer was; je moet voeling houden met de verschillende dingen
die in de samenleving en in de vrouwenbeweging gebeuren. Misschien zijn er
vrouwen die het in hun eentje kunnen, maar met anderen samen gaat het in ieder geval
makkelijker. Samen kun je namelijk zichtbaar maken wat het feminisme bedoelt; dan
kun je maatschappelijke verschijnselen daarmee vergelijken en dan weet je meteen
wat goed en fout is. Hoe voel ik me in de vrouwengroep, hoe voel ik me op mijn
werk? O ja, daar zit het verschil.
Kortom, ook vrouwen die een baan hebben hoeven zich niet te laten inkapselen. Als
ze op één of andere manier kontakt hebben met de vrouwenbeweging kunnen ze
voorkomen dat ze in de boot genomen worden. Ze kunnen steeds een beetje
feminisme in hun werk stoppen, net zo dat ze niet ontslagen worden. Ze zullen minder
loyaal zijn aan dat werk, minder erin geloven. Want dat is weer de narigheid met
vrouwen: op een bepaalde manier zijn ze ‘inkapselbaarder’ dan mannen. Mannen
doen hun werk in het algemeen alleen voor zover het met hun eigenbelang - geld,
status, macht - overeenkomt. Vrouwen zijn bereid ook zonder dergelijke beloning te
werken, uit trouw aan het werk zelf (daarom beweren wij dat de hele samenleving op
vrouwenwerk berust). De meeste vrouwen willen hun werk goed doen. Dat betekent
dat zij gewoon binnen de ‘randvoorwaarden’ ervan blijven. En als zij denken dat ze
tegelijk feministies bezig zijn, zullen ze het extra enthousiast doen.
Die trouw aan het werk, die instelling op de behoeften van anderen is de basis waar
het feminisme-als-toekomstvisie op berust. Omdat vrouwen een andere manier van
 |
 |
 |