4
werken hebben, denken we dat we in staat zijn een andere samenleving te
organiseren. Maar we moeten natuurlijk leren om die manier van werken zo te
gebruiken dat we onszelf en andere vrouwen er niet mee benadelen, zoals nu dikwijls
wel het geval is, door misplaatste loyaliteit aan onderdrukkingssystemen (zie de
stereotype hoofdverpleegster, die ècht denkt dat het goed voor het ziekenhuis is als zij
de leerlingen afsnauwt).
En daarom is een radikale vrouwenbeweging zo nodig, een beweging die waakzaam
is, op het wantrouwende af, die voortdurend analyseert op welke manier het
feminisme nu weer bezig is ingepakt te worden; en die zelf een klimaat kreëert
waaraan je kunt blijven zien wat het verschil is. Wanneer je vertegenwoordigd wordt -
en iedere vrouw die zich feminist noemt vertegenwoordigt ons, of we dat nu willen of
niet - moet je je vertegenwoordigster in de gaten houden en bekritiseren. Vrouwen
kunnen er steun aan ontlenen om te helpen onderscheiden waar ze nu nog aan mee
kunnen doen en waaraan niet meer. En degenen die het feminisme werkelijk alleen
maar gebruiken voor eigen roem en welvaart, die moeten aan de kaak gesteld worden,
opdat ze zo min mogelijk vrouwen in de war kunnen brengen.
Een beweging zonder inkapseling, zonder vertegenwoordigers binnen de
maatschappelijke instellingen, heeft te weinig kans om zijn ideeën te verspreiden en
groter en sterker te worden. Maar een beweging zonder een werkelijk bewuste en
principiële kern, waar iedereen zich steeds weer van maatschappelijke aangroeisels
kan bevrijden, waar motivatie, steun en richtinggeving te halen is, is niet meer dan
een aspekt van de ontwikkelingen in de mannenmaatschappij, zonder eigen stuur en
richting.
Nu de vrouwenbeweging maatschappelijk aanvaard dreigt te worden is de grote
onderlinge tolerantie waarmee we begonnen, het idee dat iedere vrouw maar voor
zichzelf moet beslissen hoe radikaal zij is in haar afwijzing van de
mannenmaatschappij, een luxe geworden die we ons niet meer kunnen permitteren.
Ik vind dat heel jammer, want die tolerantie was inderdaad een luxe. Het was heerlijk
om vrouwen zonder meer te aanvaarden, om je niet te hoeven afzetten omdat we
allemaal hetzelfde doel hadden. Ik kan emotioneel niet eens begrijpen waarom
vrouwen een dergelijke eenvoudige saamhorigheid doorbreken voor mannendoelen
als geld en macht; dat ze niet inzien dat wanneer je je eenmaal bewust bent geworden
van de onderdrukking, de enige basis voor een zinvol bestaan in de saamhorigheid
met andere vrouwen ligt; en zo ben ik het meest bitter over degenen die die
saamhorigheid meegemaakt hebben en haar desondanks verbreken.
Maar we moeten verder. Als we doorgaan met saamhorig-zijn met vrouwen die het
niet met ons zijn, zijn we gewoon dom. We moeten proberen helderheid te bereiken,
al gaat het ten koste van oude vriendschappen en oude strijdherinneringen. Want er
komen steeds nieuwe vrouwen die bereid zijn om samen te vechten – en die moeten
weten waar ze de solidariteit kunnen vinden.
 |
 |
 |