van Baalen, Ekelschot, Harmsen, van Leeuwen, ZUSTERSCHAP EN DAARNA, geschiedenis van het radikaal
feminisme adhv tien jaar Amsterdamse Vrouwenkrant. Amsterdam 1982, de Bonte Was
Hoofdstuk 2 BELEID BEVRIJDT
29
we een beetje nagedacht hadden over hoe het nu verder moest. Met die tema's
zat het wel goed, die bevielen ons wel, maar de krant moest er ook nog beter uit
gaan zien, we wilden meer mensen bereiken. We maakten al steeds grotere opla-
gen van die stencils, dat waren er 50 toen we begonnen, maar tegen de zomer al
een paar honderd. Annemarie Behrens vertelde dat het er in haar tijd wel 700
waren en dat was toen ook zo, maar de laatste helft van '75 is er vreselijk de klad in
geweest. Maar goed, wij kregen dus de grote klap: Wij Vrouwen Gingen Drukken,
en je kunt je voorstellen wat een toestand dat was. We wisten nèrgens wat van.
Niet wat lay-outen was, niet hoe je pagina's moest verdelen, niet hoe je koppen
moest plakken, niet hoe je foto's moest rasteren, we wisten helemaal niets. Jet
Versluis - die was er toen ook net bijgekomen - had zich samen met May van
Sligter al wel een beetje op het lay-outen gestort, maar alles bij elkaar was het
toch nog een ontzettend gezweet om de krant nog voor de vakantie af te krijgen.
We waren maar met z'n vijven en na afloop dan ook helemaal op. Maar ik herin-
ner me dat het, alles bij elkaar, toch wel erg aansloeg."
Vanaf nummer 25 draagt de krant de kenmerken met zich mee van de Vrouwen-
krant, zoals de meeste vrouwen haar hebben Ieren kennen of haar zich nu herin-
neren. Want de Vrouwenkrant heeft met deze opzet haar landelijke bekendheid
en haar groeiend aantal abonnees gekregen. Qua inhoud is nummer 25 een van
die kranten die, zeker voor die tijd, iets verrassends heeft. 'Masturbatie' is het
tema. Ikzelf herinner me de diskussieavond in het Vrouwenhuis over masturbatie
en daarvan vooral de opluchting die het gaf om erover te kunnen lachen met elkaar;
over de krampachtigheid waarmee iedereen haar best deed om klaar te komen;
over de toeren die vrouwen soms uit moeten halen om het überhaupt zover te la-
ten komen (het beroemde verhaal van de vrouw die de wasmachine gebruikte die
zo lekker trilde); over de schuldgevoelens die je zomaar uit kon spreken en kon
delen.
Ook verrassend, maar iets heel anders, is dan in september '76 het Eerste Natio-
nale Vrouwenfestival in het Vondelpark te Amsterdam. Voor wie er bij was, een
uniek gebeuren, voor 'daarna' het septembernummer van de Vrouwenkrant:
foto's van vuurspuwende, vioolspelende, filmdraaiende, boekverkopende, teater-
makende vrouwen; enthousiaste verhalen over wie wat allemaal deed of zag (er
was een strijkorkest 'het uitstrijkje' en een blaasorkest 'de blaasontsteking') en
teksten van strijdliederen. In dit 'kunst'nummer ook een bespreking van het Moe-
derboek van de Bonte Was. Het prachtige gedicht van Ria Giskes over Internatio-
nale Solidariteit staat er bij afgedrukt, zij het met een freudiaanse (?) wijziging
van de typiste: van de strofe 'Jij die van voren en achteren werd verkracht hoe
kun je ooit begrijpen dat ik het neuken zonder meer veracht' is de laatste zin
doodleuk veranderd in 'het neuken soms veracht'. Maar afgezien van dit soort
nalatigheden slaagde de redaktie erin om zich tijdens het maken van deze krant
te herstellen van 'de Grote Klap van het Drukken' en alles wat daarbij kwam kij-
ken. Behalve Maria, May, Marian, Mieke, Jet, Lucyen Gon Buurman die er al wa-
ren, sloten zich Puck Groen, Anna Aalten en tekenvrouw Josien Molenaar bij de
redaktie aan. Mieke: "Met dit tiental vrouwen begonnen we aan het verkrachtings-
nummer. Nou, dat was echt een nachtmerrie, die krant. Verschrikkelijk, wat zijn
we dáár mee bezig geweest. De krant kwam ook veel later uit dan gepland was,
pas in november, nadat we avonden en avonden gepraat hadden. Dat was echt
de eerste keer dat we één tema zó ontzettend uitgespit hebben en daar ook alle-
maal suksessievelijk knettergek van werden. Maar het werd wel een heel kollek-
tief produkt. Ik zie nog voor me hoe we allemaal samen de inleiding zaten te
schrijven, echt met z'n allen waren we boos en wilden we duidelijk maken dat
verkrachting bestaat. Wat ook heel goed was, was dat we Vrouwen tegen Ver-
krachting erbij gehaald hadden. Die bestonden nog niet zo lang, maar hadden
 |
 |
 |
 |