van Baalen, Ekelschot, Harmsen, van Leeuwen, ZUSTERSCHAP EN DAARNA
, geschiedenis van het radikaal
feminisme adhv tien jaar Amsterdamse Vrouwenkrant. Amsterdam 1982, de Bonte Was
Hoofdstuk 1, GROTE VERWACHTINGEN
5
GROTE VERWACHTINGEN
Tien jaar Vrouwenkrant. Dat zijn tachtig kranten van twintig bladzijden of meer,
waar minstens tien vrouwen per keer aan gewerkt hebben, allemaal onbetaald en
in hun vrije tijd. Dat zijn zeker vijfhonderd vergaderingen geweest, minstens hon-
derd dagen van stencillen en rapen in de begintijd en daarna nog 'ns tientallen
layout-weken. Duizenden werkuren, duizenden lezeressen. Vrouwen die voor het
eerst hebben Ieren formuleren wat hen dwars zat, stukken leerden schrijven over
hoe vrouwenonderdrukking in elkaar zat en hoe het anders moest. Vrouwen die
voor het eerst over feminisme gingen lezen, die op de hoogte bleven van wat er
in de vrouwenbeweging gaande was, die sommige stukjes veel te radikaal von-
den en andere te vaag.
Tachtig Vrouwenkranten. Het is een hele klus om ze allemaal te achterhalen. Na-
tuurlijk, er liggen keurig geordende oranje, groene, rooie en blauwe stapeltjes op
de pas getimmerde schappen van de Vrouwenkrantruimte. Terug tot nummer 31
is het geen probleem om ze te vinden, maar dan is het nog maar maart 1977 en
zijn we nog maar halverwege. Dan een speurtocht door het Vrouwenhuis, een
vochtige kast levert weer een aantal exemplaren op, we zijn al bij 1976. Naar bo-
ven, de trap op - een blik in het ouwe, verlaten redaktielokaaltje met de klappe-
rende ramen en de neonbuis die naar beneden zakt omdat het plafond zo verrot.
Weer drie nummers en een hele stapel voorkanten van nummer 17. April/mei
1975 staat er op, prijs één gulden, maar waar je die voor moest betalen is nog
steeds zoek. Dan naar zolder - daar werd vroeger gestencild op zondagmiddag
en ja, helemaal achteraan in een donkere hoek liggen allemaal losse blaadjes,
waar na lang heen en weer geschuif weer een aantal komplete nummers uit ge-
komponeerd kunnen worden. 1974 inmiddels. Maar de eerste praatgroepen be-
gonnen al in 1971 en dáár is het allemaal mee begonnen. Wie waren daarbij? De
ontbrekende 15 nummers worden met moeite bijeengesprokkeld. Kopieën ma-
ken, archief aanleggen, het is toch kostbaar materiaal. En dan blijkt dat het Inter-
nationaal Archief voor de Vrouwenbeweging - natuurlijk - álle nummers heeft.
Dus zijn er nu in ieder geval twee volledige stapels.
Zelf werk ik nu ruim drie jaar bij de Vrouwenkrant, die maandelijks (althans
meestal) verschijnt. Gewend aan redaktievergaderingen, kopijmappen, layoutvel-
len, een abonnementenbestand met ruim 2000 kaartjes, creditnota's en BTW,
persberichten en relatiegeschenken van de drukker rond de jaarwisseling. En
voor me ligt het allereerste nummer. Met de hand gestencild; voor 35 centen. 'Als
er maar een gat in zit', staat er op de voorkant en daaronder 'Vrouwenkrant Am-
sterdam, januari 1972'. Het was voor het eerst in Nederland dat vrouwen in praat-
groepen bij elkaar gingen zitten en dit is de krant waarin vrouwen voor het eerst
vertelden wat ze daar allemaal ontdekten. Dat een heleboel problemen van vrou-
wen niet individueel zijn, maar gemeenschappelijk. Dat in deze maatschappij
vrouwen de rol van sekssymbool, kinderfokster, huissloof hebben. Dat vrouwen
als groep onderdrukt worden. Dat dat zeker met het kapitalistiese systeem te maken
heeft, maar dat het vechten voor een andere maatschappij niet automaties in-
houdt dat de positie van vrouwen verandert. En dat (dus) de strijd tegen vrouwen-
onderdrukking samen met vrouwen gevoerd moet worden. Dat laatste is volko-
men nieuw, en daardoor een belangrijke 'koerswijziging' van de tweede femini-
stiese golf. Want het was allemaal al eerder begonnen - Joke Smit had haar arti- .
kel in 'De Gids' geschreven, Man Vrouw Maatschappij (MVM) was opgericht en
Dolle Mina had al wat ludieke akties achter zich. Veel vrouwen in de praatgroe-
penbeweging waren juist afkomstig uit deze (en andere, linkse) gemengde groe-
pen. Ze waren er uitgestapt omdat de mannen de boventoon voerden en vrou-
 |
 |
 |
 |