van Baalen, Ekelschot, Harmsen, van Leeuwen, ZUSTERSCHAP EN DAARNA
, geschiedenis van het radikaal
feminisme adhv tien jaar Amsterdamse Vrouwenkrant. Amsterdam 1982, de Bonte Was
Hoofdstuk 1, GROTE VERWACHTINGEN
9
waar het gebeurt, wat het is en hoe het eruit ziet, zodat ze weten "ik ben niet
gek"', zouden we nu niet meer kunnen. Het was een andere tijd.
Rita: 'De vrouwenkrant was echt een neerslag van wat er gebeurde. De stukken
kwamen van vrouwen die bezig waren. We wilden zichtbaar maken wát nu die
bewustwording was. Er waren wel geschriften uit Amerika of zo, maar in Neder-
land bestond er nog helemaal niets. Geen boek of wat dan ook, niks was vertaald.
Ik weet nog wel, bij boekhandel van Gennep, daar werkte Ciska, die zat ook in
een praatgroep, en die kreeg met een waanzinnig gevecht, een plankje in de kelder,
met zó'n (wijst 10 cm. aan) rijtje vrouwenboeken. En daar maakte ze het gezellig, ze
zette er een stoel en een tafeltje en wel 'ns koffie. Dus daar begon zo langzamer-
hand iets te komen, dat plankje breidde uit en dat werd op een gegeven moment,
dat duurde wel een poosje, een gedeelte in de boekhandel met vrouwenlitera-
tuur. Dus wat voor boeken je kon lezen en waar je ze kon krijgen, dat kwam ook
in de krant. En ook platen, met vrouwenmuziek, Dory Previn was toen net ont-
dekt. Eigenlijk alles wat nieuw was voor vrouwen of onontgonnen terrein. We
werden ons van zoveel dingen bewust. Ook al die kleine klusjes, waar je altijd
mannen voor vroeg. Bandplakken, kraan repareren, elektriciteit enzovoorts, en
iedereen die dan denkt als ze dat leest "Ja natuurlijk, dat kan ik zelf ook". Het
was echt het opvijzelen van je bewustzijn, je zelfbewustzijn. Maar waar het vooral
op neerkwam, het belangrijkste in de krant waren de eigen verhalen, van wat er
op het kongres en in de praatgroepen gebeurde."
De vrouwen uit de praatgroepen beschreven voor het eerst hun ongenoegen en
brachten in kaart waar die onderdrukking zich allemaal in manifesteerde: in hun
hele leven. Het ging over moederschap, huisvrouwschap, huwelijk, seksualiteit,
werk, afhankelijkheid, uiterlijk, macht/onmacht, geweld. De bewustwording, het
voor het eerst hardop mogen zeggen - dat je altijd al gedacht had dat je eigen
leven opgehouden was toen je trouwde, - dat je je kinderen soms wel het raam
uit kon kieperen, - dat je koken helemaal niet kreatief vond en jurken zo onhan-
dig, - dat je je vernederd voelde als er gefloten werd op straat, - dat je helemaal
nèrgens meer was als je man bij z'n vriendin zat - en dat je jezelf lelijk vond of
een trut en dat wàt je ook deed het toch nooit goed was en dat er voor het eerst
ànderen - vrouwen notabene - waren, die dat niet vonden. Dat staat allemaal in
die eerste acht Vrouwenkranten en ik stond perplex toen ik ze las. Met name het
kongresnummer, dat in oktober 1972 gemaakt werd als diskussiemateriaal voor
het eerste vrouwenkongres in Loosduinen en dat maar liefst 125 pagina's telt,
geeft zó'n schitterend overzicht van alles waar het toen over ging - en in feite
nog steeds over gaat, dat was een nog veel schokkender ontdekking - dat ik me
bijna afvroeg waar dan in hemelsnaam die 76 andere nummers van de Vrouwen-
krant voor nodig geweest waren. Natuurlijk weet ik dat vrij snel wel weer - er
moest met al die ontdekkingen natuurlijk ook iets gaan gebeuren. En dàt is van
het begin af aan het grootste probleem geweest van de vrouwenbeweging. Van-
uit de praatgroepen moest een politieke beweging ontstaan.
Natuurlijk bracht de opluchting van de ontdekking ook woede met zich mee en
veel vrouwen gingen over tot verzet in hun omgeving. Het Vrouwenbevrijdings-
front werd opgericht en timmerde met verschillende akties aan de weg: de Moe-
derdagakties (met de oprichting van het standbeeld voor de onbekende huis-
vrouw), de demonstratie tegen de film Turks Fruit, het bezetten van een kafé
waar vrouwen zonder mannelijke begeleiding niet bediend werden, het kalken
van leuzen etc. Niet alleen de reeds gevoerde akties, ook plannen daartoe kun-
nen we lezen in de Vrouwenkrant. In nummer 3 het Blote Kloten Plan bijvoor-
beeld, dat inhield dat er seksistiese afbeeldingen in de media verzameld moesten
 |
 |
 |
 |