FEMINIST 3, teksten Anneke van Baalen & Marijke Ekelschot, Illustraties Annet Planten.
Amsterdam 1982, De Bonte Was
37
jaren gescheiden). Dus hebben we de verhalen maar zo goed en zo kwaad mogelijk door
elkaar geklutst met kleine verhaaltjes over dat strelen en zwemmen ook fijn zijn, en met
teoretiese stukken over wat er dan mis was met het mannelijk seksueel gedrag en hoe de
(vrouwelijke) seks dan misschien wèl prettig zou kunnen zijn. Eigenlijk kwam het stuk waarin
één van de schrijfsters verbitterd schreef dat ze niet wilde schrijven maar vrijen, nog het
dichtst bij wat Foucault beschrijft: op de één of andere manier was het schrijven over seks een
vorm van seksuele onderdrukking geworden. Maar ook zij dacht dat de seksualiteit alleen
maar bevrijd hoeft te worden om een bron van lust te worden die de dagelijkse onderdrukking
zou kunnen doen verdampen.
Het ligt ook zo voor de hand om dat te denken. Het soort demokratieën waarin wij leven is
gebaseerd op de rechten op ‘lichaam, leven en het nastreven van geluk’, zoals de
Amerikaanse grondwet dat zo mooi formuleert. Maar ja, hoe streeft men het geluk na? Het
moet iets zijn wat je kunt kopen, want anders zou het onverenigbaar zijn met vrijheid: het
geluk kan alleen beleefd worden zonder verplichtingen. Het moet echter wel steeds
beschikbaar zijn, want anders zou het leed van het onvervuld verlangen (of, in de
gemoderniseerde vorm, de ergernis van te moeten wachten: de ‘frustratie’) dreigen. Het moet
dicht bij de hand zijn, gewoon dus, en toch biezonder en onalledaags, anders zou het gaan
vervelen, zoals bijna alle vormen van luxe (‘luxe’ en ‘weelde’ betekenden een paar eeuwen
geleden ‘wellust’: de voorouder van de seksualiteit). Er moet dus iets van spanning inzitten,
iets van ontwijken – misschien van sport, van jacht, van overheersing, van geweld tegen het
tegenstrevende?
Zo zie je: als de seksualiteit er niet was, zou hij uitgevonden moeten worden, en uitgevonden
is ie, en bovendien ‘bevrijd’ uit de banden van het levenslange huwelijk waar hij sinds een
kleine honderd jaar voor de meeste mannen was opgesloten (dat er heel wat aan vooraf ging
voordat mannen een verzorgende vrouw gekregen hadden hebben we uitgelegd in
Geschiedenis van de vrouwentoekomst hfst. 8 en 9).
Dit zijn geleidelijke ontwikkelingen, zo geleidelijk dat wij alle seksuele verschijnselen,
voorzover ons lichaam daar aan onderhevig is, beleven als ‘natuurlijk’. Hoe kan iets van het
lichaam, iets wat niet uit de fabriek komt, anders worden beleefd dan als ‘natuurlijk’? Je kunt
vrouwen (vooral jonge vrouwen) niet erger beledigen dan door te zeggen dat wat zij voelen en
beleven op industriële wijze wordt geproduceerd. En dan seksualiteit, die zo weinig
beheersbaar lijkt - ‘de mysteries van het orgasme’!
En toch is dat wat wij zeggen. Het kapitalisme - als siesteem waarin de mannen zich in de
wereld geleidelijk alle produktiemiddelen toeëigenen om vrouwen voor zich te laten werken,
in verbitterde konkurrentie over welke groep mannen het meeste van de opbrengsten krijgt, en
in broederlijke eensgezindheid om vrouwen niet tot deze verbitterde strijd toe te laten - heeft
de seksualiteit geproduceerd als het terrein waarop mannen de macht van alle mannen
individueel kunnen beleven.
Ook seksualiteit is iets menselijks en het heeft dan ook met het totaal van alle menselijke
relaties, de maatschappijvorm, te maken. In de vroegste menselijke samenlevingsvormen, de
generatieverwantschappen van grootmoeders, moeders, broers en zusters, werd de dierlijke
bronsttijd tot menselijke seksualiteit gevormd - door er iets uitzonderlijks van te maken. Sex
was binnen de verwantschapsgroep taboe - toegelaten met de (kruis)neven resp. -nichten van
een bepaalde andere groep. Maar omdat al die verzamelgroepen een heel groot voedselgebied
hadden, zullen ze elkaar niet vaak tegengekomen.zijn. En dat was maar goed ook, want als
vrouwen meer dan twee kinderen kregen werd de groep te groot (het doden van kinderen is
natuurlijk altijd mogelijk, maar tenslotte verspilling van energie). Het ontmoeten van die
andere groep was op zich zelf natuurlijk al spannend genoeg, als je altijd tussen dezelfde
mensen zat. Er zal feest gevierd zijn, gezongen, gedanst en verhalen verteld. En als ze zin
hadden, konden de vrouwen een vrijpartner zoeken.
 |
 |
 |
 |