2
op 30 maart 1981' dan dat ze zelf een al dan niet 'aardiger' of 'minder autoritaire'
onderneming op touw zetten.
In de vrouwenbeweging bestaat de neiging om steeds meer te gaan praten over 'hoe je met
elkaar moet omgaan', 'hoe je met jezelf moet omgaan', 'Hoe je met... moet omgaan'. De
diskussie over 'omgangsvormen' heeft een groot deel van inhoudelijke diskussies vervangen.
'Hoe blijf ik dicht bij mijn gevoel', 'hoe krijg ik mijn gevoel terug', 'hoe help ik andere vrouwen
dicht bij haar gevoel te komen?' zijn vragen waar aanzienlijk meer vrouwen zich mee bezig
houden dan met de vraag 'Wat zullen we nu eens gaan doen en hoe?'
Formele gelijkheid en materiële ongelijkheid
Nu is de vraag 'wat zullen we nu eens gaan doen en hoe?' voor een deel ook een vraag die
nu pas echt gesteld kan worden. De eerste golf en het begin van de tweede golf (MVM)
hielden zich immers hoofdzakelijk bezig met het verkrijgen van gelijke rechten voor vrouwen,
m.a.w. met het afdwingen van juridiese bepalingen die voor vrouwen het maatschappelijk le-
ven net zo toegankelijk zouden maken als voor mannen; met formele gelijkheid tussen
vrouwen en mannen. Met het tot stand komen van de formele gelijkheid worden vrouwen het
nadrukkelijkst gekonfronteerd met de gigantiese materiële ongelijkheid die tussen de seksen
bestaat. Het burokraties-kapitalistiese bolwerk is voor het eerst echt helemaal zichtbaar. Zo
zichtbaar dat je de neiging hebt om de ogen maar dicht te doen; wat een klus om daar iets
aan te veranderen! Tegelijkertijd biedt de formele gelijkheid tussen vrouwen en mannen aan
vrouwen juridies straffeloos de mogelijkheid om er wat aan te veranderen; er is geen
gelegitimeerd mannelijk geweld meer mogelijk om haar tegen te houden.
Formeel bestaat er nauwelijks nog verschil tussen vrouwen en mannen; juridies zijn ze net
zo geslachtloos en onpersoonlijk geworden als het kapitalisme. Je zou zelfs kunnen zeggen
dat 'vrouw zijn' een keuze is geworden; als je het niet 'kiest' ben je 'geslachtloos', 'onper-
soonlijk' en misschien zelfs wel 'mannelijk' en was dat nu wat de vrouwenbeweging wou?
Verwarring dus, konsentratie op 'gedrag' en 'omgang' terwijl de materiële basis waarop je je
aardig gedrag zou kunnen permitteren vooralsnog ontbreekt bij vrouwen.
De vrouwenbeweging is grotendeels een middenklassebeweging, maar daarnaast is het ook
opvallend hoeveel van die middenklassevrouwen een schoolopleiding in de 'zachte sektor'
achter zich hebben of aan het volgen zijn. De vrouwen uit de 'harde' sektor, kwantitatief in de
minderheid, hoor je niet of nauwelijks over 'gedrag' en 'omgang' - zij hebben in hun school-
loopbaan een 'mannelijke' keuze gemaakt en daarmee iets van een 'mannelijke identiteit'
opgebouwd, lijkt het wel. Het vak dat zij geleerd hebben of aan het leren zijn, lijkt vrouwelijk
gedrag uit te sluiten. Dat brengt ons op de vraag wat nu eigenlijk het wezenlijke verschil is
tussen 'harde vakken' en 'zachte vakken', tussen 'pretpakketten' en 'zwoegpakketten'. Met de
moeilijkheidsgraad heeft het niets te maken. Het wezenlijke verschil is ons inziens dat 'harde'
vakken onherroepelijk en uitsluitend naar de betaalde arbeidsmarkt verwijzen en dat 'zachte
vakken' het uitstel van de keuze tussen 'wou ik nou moeder worden of een baan' in stand
houden.
Voor mannen bestaat er geen verschil tussen 'harde' en 'zachte' opleidingen; beide zijn even
hard, in die zin dat beide verwijzen naar een baan met een inkomen. De vakken die onder-
wezen worden verwijzen voor mannen allemaal naar het toekomstige werk
- of het nu
pedagogiek, psychologie, rekenen, wiskunde, statistiek, of sociale vaardigheden is. De
spagaat waarin bijna alle vrouwen zitten (iets met mensen doen, maar dat kan net zo goed
betaald als onbetaald voor man/vriend en kinderen zijn) kennen zij niet. Mannen zitten
gewoon op één spoor, terwijl vrouwen alsmaar wissels tegenkomen.
Als je naar opleidingen voor onderwijs, maatschappelijk werk en gezondheidszorg kijkt, met
in je achterhoofd dat het eigenlijk mannenopleidingen zijn - dus dat het net zulke 'harde'
opleidingen zijn als de b-opleidingen, dan wordt veel helderder waarom er zoveel
zogenaamde 'zachte vakken' gedoceerd worden en ook waarom het 'zachtste' vak bij uitstek,
namelijk 'sociale vaardigheden' tot de kern van veel opleidingen is gebombardeerd.
 |
 |
 |