FEMINIST 3, teksten Anneke van Baalen & Marijke Ekelschot, Illustraties Annet Planten.
Amsterdam 1982, De Bonte Was
50
Nieuwste ontwikkelingen in de Soc-Fem;
afscheid van feminisme en marxisme
Op de zomeruniversiteit vrouwenstudies heeft Joyce Outshoorn de diskussies over Vrouwen in links
mannenland op akademies niveau gebracht. In haar rede, die nu met steun en kommentaar van Anja
Meulenbelt, Petra de Vries en Selma Sevenhuysen in het laatste Tijdschrift voor vrouwenstudies is
gepubliceerd, geeft zij eindelijk antwoord op de indertijd door ons gestelde vraag wat voor
socialisme de soc-fem-braintrust nu eigenlijk aanhangt, en wat voor feminisme. De resultaten
hiervan zijn zo verontrustend, dat we het belangrijk vinden de diskussie buiten het kleine
vrouwenstudies-kringetje te brengen.
De titel van de rede is Feminisme en Marxisme met als ondertitel: Het relaas van een echtscheiding
op zoek naar een omgangsregeling. Inderdaad was dus, zoals wij in de Vrouwen-in-links-
mannenland-diskussie veronderstelden, :’Soc’ de achternaam van de man van mevrouw ‘Fem’. In
haar stuk maakt Outshoorn de verkering min of meer uit: ze wil het marxisme alleen nog gebruiken
voor bepaalde ‘aspekten van vrouwenonderdrukking, zoals vrouwenarbeid en de positie van
vrouwen in de derde wereld’.
‘LIJFPOLITIEK’
Helaas is niet iedere gescheiden vrouw een feminist – de soc-fem, op zoek naar de omgangsregeling
waar de vrouwenbeweging zich juist zo hard tegen verzet, zeker niet. Alle andere ‘aspekten’ van
vrouwenonderdrukking vallen namelijk bij hen onder het begrip ‘lijfpolitiek’; en hun theoretiese
aktiviteiten zijn er op gericht om deze lijfpolitiek een wetenschappelijke rechtvaardiging te geven.
Dit is op zichzelf niet nieuw. Al jaren staan de Socialisties-feministiese teksten vol met artikelen
over lijfpolitiek in het algemeen en moederschap in het bijzonder, die zich nadrukkelijk afzetten
tegen wat het gemeenschappelijk uitgangspunt van de hele tweede golf was: het verzet tegen
‘biology as a destiny’, tegen het feit dat het hebben van een vrouwelijk lichaam ons hele leven
bepaalt. De soc-femsters schaarden zich achter Adriënne Rich, die de zin van het vrouwenleven ziet
in het genieten van de seksuele potenties van het vrouwenlichaam.
Nieuw is nu dat de soc-fem ook openlijk afscheid neemt van het marxisme en daarmee
vermoedelijk ook van het socialisme in het algemeen, want er is in het artikel niets te vinden van
een andere theorie die een analyse geeft van de ongelijke verdeling van de arbeid en van de
opbrengsten daarvan. Het vervelende is dat de dames zich desondanks opgewekt soc-fem blijven
noemen. Omdat we de Reklamekodekommissie niet de geschikte instantie vinden om over deze
kwestie te oordelen, protesteren we dus maar in de Groene.
Tot nu toe heeft de linkse beweging de gelijkheid van mannen en vrouwen als historiese individuen,
nog altijd als ideaal gehad - al werd de verwezenlijking van dat ideaal dan zover mogelijk de
toekomst in geschoven, hetzij tot na de revolutie, hetzij tot de welvaart zover gestegen zou zijn dat
er genoeg geld zou zijn om vrouwen evenveel opleidingen, lonen en uitkeringen te geven als
mannen. De tweede golf heeft hier niet veel aan veranderd, hoogstens duidelijk gemaakt hoe weinig
de praktijk van zowel sociaal-demokratiese als kommunistiese strategieën met deze mooie idealen
overeenstemde.
Het radikaal-feministiese standpunt dat bewustwording van het bestaan van vrouwen (en dus van
het feit dat zij door mannen uitgebuit en onderdrukt worden) het nodig maakt de hele analyse en
strategie van het socialisme te herzien, heeft in elk geval bij mannelijk links geen enkel gehoor
 |
 |
 |
 |