FEMINIST 3, teksten Anneke van Baalen & Marijke Ekelschot, Illustraties Annet Planten.  
Amsterdam 1982, De Bonte Was 
 
47
'Maar het heeft weinig zin om zintuigen te scheiden van emotie, lichaam van geest, 
wanneer we het geheel van de vrouwelijke ervaring proberen te begrijpen - en in het 
biezonder wanneer het gaat om een functie als het baren, die zo doortrokken is van 
onbewuste, subjectieve kracht...(pag. 175) 
'En tenslotte heb ik het hier over een soort kracht, die alleen van de ene vrouw op de 
andere overgaat, over de bloedbaan van onze erfenis.' (p. 274) 
'Als ik zeg dat we onze biologische grondslag, het wonder en de paradox van het 
vrouwelijk lichaam en de spirituele en de politieke betekenis ervan nog volstrekt niet 
onderzocht of begrepen hebben, dan stel ik in feite de vraag of vrouwen kunnen beginnen 
met denken door het lichaam en met elkaar verbinden wat zo wreed is gedesorganiseerd: 
onze grote mentale capaciteiten, die we nog nauwelijks hebben gebruikt; onze 
hoogontwikkelde tastzin; ons vermogen tot nauwkeurige observatie, ons ingewikkeld, taai, 
veelzijdig erotisch lichaam.'  
(p.315) 
'Ik ken geen enkele vrouw... voor wie haar eigen lichaam geen fundamenteel probleem is: 
haar verhulde betekenis, haar vruchtbaarheid, haar begeerte, haar zogenaamde frigiditeit, 
haar bloedig spreken, haar stiltes, veranderingen en verminkingen, verkrachtingen en 
rijpingen. Voor het eerst in de geschiedenis kunnen we onze lichamelijkheid omzetten in 
kennis en kracht.' (p. 316) 
 
Rich' s populariteit 
 
Is het de goedkeuring van vrouwelijke passiviteit en vrouwelijk narcisme, die vrouwen blij 
doet zijn met mededelingen als: 
'Elke vezel van ons lichaam bevat onzichtbare boodschappen, zo dringend en rusteloos dat 
ze inderdaad niet tot bedaren gebracht kunnen worden.' (pag. 316)? 
Of is Rich zo populair omdat zij suggereert dat vrouwen veel beter zijn dan mannen? 
Geloven vrouwen werkelijk dat er iets aan de samenleving verandert, als je er anders tegen 
aan kijkt? 
Geloven vrouwen werkelijk dat zij de 'oerbron' van het leven zijn? 
Of is het Rich' suggestie dat vrouwen eigenlijk heel machtig zijn, en dat mannen eigenlijk 
doodsbang voor haar zijn en dat mannen daarom vrouwen wel moeten onderdrukken? Bij 
monde van Karen Horney zegt Rich: 
'De vrouw is een geheimzinnig wezen dat met geesten in contact staat en daarom over 
magische kracht beschikt die ze kan gebruiken om mannen schade toe te brengen. Daarom 
moet hij zich tegen haar krachten beschermen door haar blijvend aan zich te 
onderwerpen.' (pag. 125) 
Of is het dat Rich mannen bestempelt als heel zielig; als wezens die van alles missen wat 
vrouwen zomaar in huis hebben:  
'Neumann meent dat er pas sprake is van een volwassen mannelijk ego als het in staat is 
om een creatieve betrekking met de Grote Moeder aan te gaan - vermoedelijk én in haar 
duistere én in haar weldadige aspecten, aangezien echte volwassenheid vergt dat men 
vroeg of laat in een creatieve relatie treedt tot de dood zelf... Een geheel volwassen vrouw 
zal in het patriarchaat dikwijls niet meer dan een adolescent als zoon/minnaar treffen, die 
haar nodig heeft voor de emotionele veiligheid, maar tegelijkertijd een angst blijft 
koesteren voor castratie en dood door haar toedoen. Deze angst is de echte draak die moet 
worden verslagen.' (pag. 130) 
Ja, ja, de mannelijke angst voor de Grote (Baar )Moeder, dat is de draak die door het 
feminisme verslagen moet worden; daar ligt een taak voor alle moeders van de toekomst: