FEMINIST 3, teksten Anneke van Baalen & Marijke Ekelschot, Illustraties Annet Planten.
Amsterdam 1982, De Bonte Was
49
de macht over mannen hadden gevestigd, dan zou het hebben van ballen en zaad als
rechtvaardiging hebben kunnen dienen om mannen voor vrouwen en kinderen te laten
zorgen; om mannen thuis enveloppen te laten plakken, chips te laten solderen,
lampekappen te laten maken; om mannen eten te laten rondbrengen bij bejaarden, bloemen
te laten schikken bij zieken, koffie te laten inschenken in buurthuizen, enz. In wezen is dus
iedere moederschapsideologie uitsluitend en alleen een baarmoederideologie, samengaand
met verschillende beloftes over hoe fantasties vrouwen wel niet zijn als zij zich zonder
morren neerleggen bij de histories verschillende opdrachten die zij krijgen omdat zij die
baarmoeder hebben, bv. :
'Zij is van ons, in het diepst van ons wezen, aan de bron van ons /even. Onze moeder... als
de aarde die ons voortbrengt, niet omdat zij ons baart, maar omdat zij ons in leven houdt
en voedt... vertegenwoordigt zij de oneindige natuur die de vrouw voortbrengt die ons
baart, en het hele levenssysteem... zij is onze ware moeder. '
Hebben we nu nog niet genoeg citaten van Rich gehad, verzucht nu misschien een lezeres.
Maar nee, dit is geen citaat van Adriënne Rich maar van de voornaamste filosoof van het
Italiaanse Fascisme, Giovanni Gentile, geciteerd door Maria Macciocchi in 'Vrouwen en
fascisme', op pag 149, een uitgave van uitgeverij Sara uit 1977.
Als je boeken over het italiaanse fascisme, het duitse nationaal-socialisme en over
'moderne' varianten op beide leest, valt het altijd op dat wát vrouwen moeten doen, wát
vrouwen zijn, hoe mannen tegen vrouwen aankijken, allemaal varianten zijn op tema's, die
ook in minder verschrikkelijke tijden dan de tijden van fascistiese en totalitaire regiems,
voor handen zijn. De irrationaliteit is wat meer aangedikt; de haat wordt onverhulder geuit;
de straffen worden scherper geformuleerd; de 'verheerlijking' krijgt de meest idiote
uitingsvormen, maar de hoofdmededeling is en blijft dat vrouwen moeten doen wat haar
door mannen is opgedragen. Alleen wordt de plaats van de kerk, de staat, het kapitaal,
tijdens een fascisties regiem belichaamd door één man, de leider. Vrouwen worden niet als
groep uitgemoord. Wel lopen de legitimaties waaronder groepen vrouwen en mannen
worden uitgemoord (joden, negers, homoseksuelen, zigeuners,..) grotendeels parallel met
de legitimaties waaronder vrouwen worden uitgebuit en onderdrukt: het fascisme maakt
ook voor zijn algemene ideologie aktief gebruik van seksistiese elementen (dit i.t.t. de
zogenaamde burgerlijke demokratie, die zich legitimeert door een verwijzing naar de
gelijkheid van alle mensen). Met andere woorden: het fascisme legitimeert onderdrukking,
uitbuiting én uitmoording vanuit zogenaamde natuurlijke/biologiese inferioriteit of
superioriteit (twee kanten van hetzelfde).
Konklusie
De overeenstemming tussen de teorie van Adriënne Rich en de fascistiese ideologie, voor-
zover die zich uitdrukt in de 'verheerlijking' van de vrouw-als-natuur, moet voor de
vrouwenbeweging een waarschuwing zijn dat deze nieuwe teorie in feite volledig
reaktionair is. Gebruik makend van de seksuele revolutie jaagt Rich vrouwen
onverbiddelijker dan ooit tevoren in de geschiedenis gebeurd is, terug in de 'gevangenis
van haar lichaam'. De mate waarin Richachtige teorieën onder namen als 'lijfpolitiek' of
'seksuele politiek' bijvoorbeeld via de Socialisties Feministiese Teksten van uitgeverij Sara
allerlei vormen van vrouwenonderwijs aan het binnen stromen zijn, vinden wij heel
griezelig. Wij hopen dat een rationele diskussie over deze trend degenen die dit soort
teorieën aanhangen tijdig tot bezinning kan brengen.
(Dit artikel is eerder verschenen in Vrouwenkrant, Amsterdam, zomer 1981.)
 |
 |
 |
 |