1
ANNEKE VAN BAALEN EN MARIJKE EKELSCHOT
Nieuwste ontwikkelingen in de Soc-
Fem; afscheid van feminisme en
marxisme
Op de zomeruniversiteit vrouwenstudies heeft Joyce Outshoorn de diskussies over Vrouwen
in links mannenland op akademisch niveau gebracht. In haar rede, die nu met steun en
kommentaar van Anja Meulenbelt, Petra de Vries en Selma Sevenhuysen in het laatste
Tijdschrift voor vrouwenstudies is gepubliceerd, geeft zij eindelijk antwoord op de indertijd
door ons gestelde vraag wat voor socialisme de soc-fem-braintrust nu eigenlijk aanhangt, en
wat voor feminisme. De resultaten hiervan zijn zo verontrustend, dat we het belangrijk vinden
de diskussie buiten het kleine vrouwenstudies-kringetje te brengen.
De titel van de rede is Feminisme en Marxisme met als ondertitel: Het relaas van een
echtscheiding op zoek naar een omgangsregeling. Inderdaad was dus, zoals wij in de
Vrouwen-in-links-mannenland-diskussie veronderstelden, :’Soc’ de achternaam van de man
van mevrouw ‘Fem’. In haar stuk maakt Outshoorn de verkering min of meer uit: ze wil het
marxisme alleen nog gebruiken voor bepaalde ‘aspekten van vrouwenonderdrukking, zoals
vrouwenarbeid en de positie van vrouwen in de derde wereld’.
‘LIJFPOLITIEK’
Helaas is niet iedere gescheiden vrouw een feminist – de soc-fem, op zoek naar de
omgangsregeling waar de vrouwenbeweging zich juist zo hard tegen verzet, zeker niet. Alle
andere ‘aspekten’ van vrouwenonderdrukking vallen namelijk bij hen onder het begrip
‘lijfpolitiek’; en hun theoretische aktiviteiten zijn er op gericht om deze lijfpolitiek een
wetenschappelijke rechtvaardiging te geven.
Dit is op zichzelf niet nieuw. Al jaren staan de Socialistisch-feministische teksten vol met
artikelen over lijfpolitiek in het algemeen en moederschap in het bijzonder, die zich
nadrukkelijk afzetten tegen wat het gemeenschappelijk uitgangspunt van de hele tweede golf
was: het verzet tegen ‘biology as a destiny’, tegen het feit dat het hebben van een vrouwelijk
lichaam ons hele leven bepaalt. De soc-femsters schaarden zich achter Adriënne Rich, die
de zin van het vrouwenleven ziet in het genieten van de seksuele potenties van het
vrouwenlichaam.
Nieuw is nu dat de soc-fem ook openlijk afscheid neemt van het marxisme en daarmee
vermoedelijk ook van het socialisme in het algemeen, want er is in het artikel niets te vinden
van een andere theorie die een analyse geeft van de ongelijke verdeling van de arbeid en
van de opbrengsten daarvan. Het vervelende is dat de dames zich desondanks opgewekt
soc-fem blijven noemen. Omdat we de Reklamekodekommissie niet de geschikte instantie
vinden om over deze kwestie te oordelen, protesteren we dus maar in de Groene.
Tot nu toe heeft de linkse beweging de gelijkheid van mannen en vrouwen als historische
individuen, nog altijd als ideaal gehad - al werd de verwezenlijking van dat ideaal dan zover
mogelijk de toekomst in geschoven, hetzij tot na de revolutie, hetzij tot de welvaart zover
gestegen zou zijn dat er genoeg geld zou zijn om vrouwen evenveel opleidingen, lonen en
uitkeringen te geven als mannen. De tweede golf heeft hier niet veel aan veranderd,
hoogstens duidelijk gemaakt hoe weinig de praktijk van zowel sociaal-demokratische als
kommunistische strategieën met deze mooie idealen overeenstemde.
1
Nieuwste ontwikkelingen in de Soc-Fem; afscheid van feminisme en marxisme, verscheen onder de titel Het nieuwe
feminisme gaat in positiekleding gehuld in De Groene Amsterdammer van 13 januari 1982, en is onder de veranderde titel
opgenomen in Feminist III, De Bonte Was, Amsterdam 1982.
 |
 |
 |