De Bonte Was, FEMINIST 2, Amsterdam 1977 
 
 
35
vriendinnen (die praten over relaties en elkaar meer vrijlaten). Veel méér moge-
lijkheden zijn er niet. 
De wereld en het stadsleven zijn nog steeds niet op vrouwen afgestemd. Daarom kom 
je tegenwoordig al gauw in de vrouwenbeweging terecht (en ben je heel wat meer 
avonden onder de pannen dan je vriend... ruzie). Het feminisme kan een doel op 
zichzelf worden en inhoud en zin voor je krijgen. Helaas blijven veel vrouwen 
overwegend konsumptief of wenden het uitsluitend aan te eigen bate. Maar hoe dan 
ook, altijd blijft je nevendoel: vrijheid voor jezelf teneinde het relatieleven aan te vullen. 
De relatie is je leven en alles wat je doet heeft er min of meer mee te maken. Omdat je 
met die relatie bezig blijft bestaat de kans dat wat je in het feminisme kunt winnen 
(gezelligheid, aandacht, inzicht, veiligheid, ruimte voor jezelf, zelfgevoel, zelfrespekt, 
opener omgangsvormen) dat dat bij je relatie terecht komt: dat mannen dus profiteren 
van het feminisme, dwz. van andere vrouwen, omdat hun vriendinnen er beter van 
worden. 
Tijdens een diskussie riep een vrouw: 'Ja maar als ik 's avonds helemaal gezellig thuis 
kom, hoe kan ik dan thuis ineens niet meer gezellig zijn? Moet ik op de stoep een 
saggerijnig gezicht opzetten terwijl ik vrolijk ben geworden van een avond feminisme? 
Dat is toch idioot?' Natuurlijk is dat idioot. Maar het verschijnsel blijft hetzelfde, je man 
of vriend vindt het prettiger dan dat je saggerijnig bent en vermoedelijk wordt hij er 
neukeriger van dan je bedoeling was (maar je doet het toch, zéker nadat je je er een 
paar keer met een smoes onderuit gedraaid hebt), en zo loutert hij je dan van je 
omgaan met vrouwen. Je bent weer van hem: hij heeft zijn vlag weer geplant. 
 
Als je vrouwen in één klap zou kunnen ontdoen van hun schijnophouderij, wegcijfering, 
genoegen-nemen-met en het-is-nu-een-maal-niet-anders, hun truttigheid, hun 
burgerlijkheid en netheid, hun schuldgevoel, de hen opgedrongen zorgzaamheid en 
dito monsterschap, hun onzekerheid, hun niet-zonder-mannelijke-bescherming-en-
mannelijke-goedkeuring kunnen, hun angsten zoals angst voor mannen en angst voor 
geweld en angst voor straf en angst om niet goed te zijn (geen goede bedpartner, geen 
goede kokkin, geen goede huisvrouw, geen goede moeder, geen goede feministe), als 
je dit hele valse bewustzijn van vrouwen in één klap kon wegvegen, dan hield je alleen 
maar onlust en saggerijn over. Onderdrukten die niet uit de voeten kunnen en niet uit 
de verf komen worden namelijk gewoon humeurig en saggerijnig en zuur. 
 
Dat was ook zo'n bezwaar van het ouderwetse huwelijk, dat van eenmaal getrouwd 
altijd getrouwd. Echtscheiding was toen voor de onfatsoenlijken en de goddelozen en 
de rijken. Het levenslange huwelijk van nette mensen was toen, zeg maar vóór de 
oorlog en terug in de 19e eeuw, de norm. Nu zijn zulke huwelijken aan het uitsterven 
en normgevend zijn ze allang niet meer. Een getrouwde vrouw kon toen, vroeger, voor 
de oorlog, nog de broek aan hebben, de baas in huis zijn, haar op haar tanden hebben. 
En met krulspelden lopen, haar gebit verwaarloosd, op wasdag zweten en de 
haarslierten met haar onderarm uit het gezicht vegen; met een schort aan de deur 
opendoen, en haar man verbieden in huis te roken. Ze kon haar man de slaapkamer 
uitgooien als ze tenminste een logeerkamer hadden en hij niet van het al te agressieve 
type was. In die tijd werd van heel wat mannen meewarig gezegd: hij heeft thuis niets 
in te brengen. Of: jammer voor hem dat zijn vrouw zo verzuurd is. Mannen met zo'n 
vrouw stond weinig anders te doen dan in kroeg of sociëteit hun verdriet te verdrinken 
en te verkaarten. Dan had je vroeger nog De Vrouw Met De Deegrol. Die kwam haar 
man in de kroeg halen als hij te lang bleef. Dat waren enge vrouwen! Eén van de 
populairste schlagers van voor de oorlog was dan ook: Heb meelij, Jet! , smartlap van 
een getrouwd man. 
In de bijbel staat al ergens hoe verschrikkelijk het voor een man is 'een kwade 
huisvrouw' te hebben. Zulke huisvrouwen hebben altijd bestaan als hun huwelijk niet