De Bonte Was, FEMINIST 2, Amsterdam 1977 
 
 
24
anderen gebruiken ze en mits maar niemand het in haar hoofd haalt om over de 
konsekwentie van de konsekwentie van feminisme na te denken, blijft de stroom 
gestadig wassen, allemaal stromingen onder een paraplu die feminisme heet. Heel 
warm en gezellig, soms ook wel vervelend en griezelig want je moet regelmatig je 
vertrouwde waarden herzien en inleveren om eerlijk in de groei te blijven, maar 
tenslotte toch veilig en warm. Net een groot nest. Net een maatschappij.  
En daar gaat het nou net om. De liberale demokratie die feminisme heet heeft er als 
stroming alle belang bij om alles en iedereen bij elkaar te houden. Per slot is het een 
beweging die enerzijds een groeiende maatschappelijke akseptatie ondervindt maar 
anderzijds zich bewust is van het in principe strijdige van haar uitgangspunt t.o.v. 
diezelfde maatschappij (die uit heersersbelang geen bevrijde vrouwen kán toestaan). 
Uit hoofde van dit laatste besef mag er geen échte interne kritiek bestaan, dat is lastig 
en ongewenst als je wilt volhouden dat het goed met de beweging gaat en de stapjes 
voorwaarts ook gehonoreerd wilt blijven zien. Alle vrouwen dienen immers uit hun 
schelp gepeuterd te worden zodat ze om zich heen kunnen kijken en waar mogelijk iets 
prettigs voor zichzelf en mogelijk ook voor andere vrouwen kunnen betekenen. Laat 
het dus maar groeien en bloeien. 
Misschien staat er morgen een vrouw op die aankondigt een keten van discount-zaken 
in breiwol, haakkatoen en lapjes te hebben opgericht. Ze zat allang in de beweging en 
had gemerkt hoe schaars en verspreid zulke goederen in den lande waren, lapje hier, 
bolletje daar en niks niet alles handig bij elkaar in één zaak zodat vrouwen niet alleen 
zich suf moeten zoeken naar materiaal voor een macramé-broekpak maar bovendien 
ook nog waren overgeleverd aan de diktatuur van het patriarchale 3-Suisses-concern 
en marktkoopmannen. Wij zouden haar allen steunen, wij kochten in het vervolg onze 
stopwol tegen niet eens zó scherpe prijzen bij haar zaak want het was goed voor de 
vrouwen. Had ze zelf gezegd en ze vaarde er zeer wel bij maar het was een positieve 
bijdrage aan het feminisme en dus geen nagedenk of er eigenlijk eventueel iets niet 
klopte. Uiteindelijk viel ze niemand lastig. 
Gisteren stonden er een heleboel vrouwen op die tegelijkertijd iets kriebeligs kregen 
onder de paraplu, zo van kweenie maar allemaal goed en wel maar hoe kwam het nou 
ook al weer dat we hier met z'n allen zaten stil te zitten en was er eigenlijk toch niet iets 
mis? Feminist was geboren en het was tijd, vonden ze. Als je de vergelijking 
maatschappij aanhoudt betekent Feminist zoveel als een oppositionele partij en is 
oppositie het krities bezien van diezelfde maatschappij, met het oogmerk te waken 
tegen lodderigheid en verwatering van uitgangspunten. Oppositie is uitermate positief 
maar lastig, waar zij zich richt op het signaleren van misvattingen, en aangezien 
misvattingen in dit verband betekenen dat die heersen binnen het feminisme, kan het 
niet uitblijven dat er vrouwen zijn die zich tegen de schenen geschopt voelen als er 
wind opsteekt in de grote tolerante mist. 
Een maatschappij heeft spreekbuizen. Per slot kan niet iedereen haar zegje 
publiekelijk zeggen, alhoewel ik dat heel prettig zou vinden, maar we wonen heel 
verspreid en een nationale vrouwenkrant is er niet. Nou wil het dat de spreekbuizen, 
gewoonlijk verenigd onder de noemer media, professioneel geïnteresseerd zijn in 
vrouwen, feminisme en al wat daarmee samenhangt. Je kunt er niet meer omheen, 
nietwaar, en het ligt goed in de markt. Adekwaat inspelend op de toestand in de wereld 
kregen vrouwen die al, ik zou haast zeggen mediamiek waren, de gelegenheid tot het 
maken en redigeren van vrouwenprogramma's, -uurtjes en -columns, binnen het 
bestaande systeem. Als dan in Feminist staat dat feministies bezig zijn binnen het 
systeem betekent dat je je daarmee per definitie onderwerpt aan de normen van dat 
systeem, want je mag b.v. werken zolang dat betekent instandhouding en vergroting 
van ik noem maar de media-fabriek, maar als je ál te lastig en feministies-krities t.o.v. 
datzelfde systeem wordt vlieg je er binnen de kortste keren uit en waar is dan het 
brood op de plank) is het uitermate begrijpelijk dat uit verdediging en zelfbescherming