De Bonte Was, FEMINIST 2, Amsterdam 1977
27
schappij-bevestigend feminisme is: feminisme op de voorwaarden van mannen
(subsidiegevers, hoofden van wijkcentra, direkteuren van uitgeverijen), want wie ervoor
betaald wil worden zal bij de samenstelling van haar programma rekening moeten
houden met de kijkcijfers.
Omdat dus de gevolgen van betaling funest zijn voor de eenheid binnen de beweging
en professionalisering tot reformisme leidt stond er een twee-benen-theorie in het
eerste nummer van Feminist. Er moet aan het feminisme niet verdiend worden, dus
'Radikaal feminist ben je in je vrije tijd, zolang en voor zover je je hebt losgemaakt van
maatschappelijke, door mannen bepaalde situaties.' Op je betaalde maatschappelijke
werk doe je wat je kan en daarnaast doe je, in je vrije tijd in het feminisme, ook wat je
kan.
'Schizofrenie verheven tot feministies principe! ' wordt er ontsteld uitgeroepen.
Inderdaad, een sinecure is het niet. Het verschil tussen werk en vrije tijd en openbaar
en privé wordt nog groter dan het al was en de overgang van de ene wereld naar de
andere wordt moeilijker naarmate die twee verder uit elkaar komen te liggen. Maar
soms, als het goed gaat in je vrouwengroep, valt die moeite wel weg, en het leven in
twee werelden heeft als voordeel dat je ze allebei duidelijk kunt blijven zien. In de ene
wereld leer je steeds hartgrondiger hoe het niet moet, in de andere hoe de ene zou
moeten veranderen. En dat ga je dan proberen. Voor een deel gaat het vanzelf, want je
houding ten opzichte van andere vrouwen is veranderd. Ze zijn niet meer onzichtbaar
voor je, je hoeft je niet meer tegen hen af te zetten om bij mannen in de smaak te
vallen en onderdrukking geef je niet meer automaties door. Dat is al een hele troost.
Voor een deel kost het een hoop moeite want zodra je voor elkaar opkomt krijg je de
deksel op de neus en loop je risiko's. Maar in de vrouwenbeweging heb je dan
voldoende steun aan elkaar om daar weer overheen te komen, en zo probeer je dan
om de kloof tussen werk en vrije tijd wat kleiner te maken. Als genoeg vrouwen andere
vrouwen op die manier uit hun isolement halen en bij de vrouwenstrijd betrekken is dat
voor de vrouwenbeweging een zinvolle strategie die meer perspektief biedt dan de
kloof tussen
werk en vrije tijd te willen slechten door je voor je idealisme te laten betalen en
gedachteloos met een kleine groep hoera te gaan roepen omdat feminist zijn nu ook
een beroep is geworden.
Maatschappelijke erkenning van het feminisme is een voorwaarde om de moed niet te
verliezen en verder te gaan, maar zodra de koers van het feminisme bepaald gaat
worden door die maatschappelijke erkenning, zoals op het ogenblik gebeurt, kunnen
we er net zo goed mee ophouden (behalve als het onze baan is natuurlijk, dan zou het
zonde wezen). Reformisme komt vanzelf wel als er een sterke radikale beweging
bestaat, maar zolang die radikale beweging klein en zwak is is reformisme een luxe die
geen enkele vrouw die het ernstig meent zich kan veroorloven.
 |
 |
 |
 |