1
MARIJKE EKELSCHOT
Darwinisme: racisme en seksisme als
wetenschap¹
Een natuurfilm op de televisie, over een Amerikaanse rivier. We zien een wasbeertje dat
zich - o zo onhandig - nieuwsgierig voortbeweegt over een stuk wallekant dat duidelijk
op instorten staat. De grote wasbeer op de achtergrond vertrouwt het ook niet, maar doet
wijselijk niets om het jong terug te halen. En daar gaat het kleintje dan, met een hoop klei
de vreselijk snelstromende rivier in, kopje onder en weer boven, meegesleurd met zo'n
vaart dat zelfs het gevoel van zwemmen ontbreekt.
Ach god, ach god, wat zijn het toch altijd sadistiese rotfilms; laten ze eens een wasbeertje
zien, en meteen, weg wasbeertje! Maar wacht, daar verschijnt opeens naast het bijna
verdronken wasbeertje een wilddrijvende boomstam - boomstam drijft tegen beertje -
beertje haakt vertwijfelde nageltjes in boomstam en wordt even later met stam en al op
een soort zandplaat aangespoeld. Tevreden stellen we vast dat het dus toch nog goed
afgelopen is - een geluk bij een ongeluk!
Maar dàt is niet de bedoeling! De gedragen stem van de kommentator deelt ons mee dat
wij zojuist getuige zijn geweest van de strijd om het bestaan en dat alleen de sterksten
overleven! En dreigend roept hij er nog achteraan: de survival of the fittest!
Darwin dus - de man is inmiddels ruim 100 jaar dood, maar aan populariteit hebben zijn
denkbeelden weinig ingeboet. Integendeel, er is een hele Darwinrevival op gang
gekomen, met iets modernere vervangingen van een aantal 19de eeuwse termen, maar
met dezelfde kerngedachte.
In Amerika bevechten al weer een paar jaar de zogenaamde Creationisten en Evolutionis-
ten elkaar; scheppingsverhaal of evolutieleer, wat leren wij onze kinderen op school, dat
is de inzet van het gevecht.
Ook in onze kranten krijgen we regelmatig de laatste veldslagen opgediend. En juist
omdat de 'creationisten', die griezels van de 'Moral Majority' zijn - veel god, gezin; geen
homoseksualiteit, abortus en feminisme - lijkt het vanzelfsprekend om je blind aan de
kant van de 'evolutionisten' te scharen. Uiteindelijk hebben we niets op met het
scheppingsverhaal, hebben we er geen enkel bezwaar tegen om van aap of ander dier af-
gestamd te zijn en hebben we dus geen enkel bezwaar tegen de evolutieleer. Of toch wel?
Wat houdt die evolutieleer eigenlijk precies in?
Malthus' bevolkingsteorie
In 1798 verscheen - anoniem - een Essay on the Principle of Population and lts Effect on
Human Happiness², waarin de schrijver zijn Engelse publiek uitlegde dat de idealen van de
franse revolutie helaas niet verwezenlijkt konden worden. Hij had namelijk een
natuurlijke barrière ontdekt tegen de mogelijkheid van vrijheid en gelijkheid voor
iedereen. Die barrière vormde de mensheid zelf, of liever gezegd de menselijke voortplan-
tingssnelheid. Er waren eenvoudig teveel mensen om vrijheid, gelijkheid en broederschap
aan iedereen te kunnen garanderen. En dat zou altijd zo blijven. Dat was een natuurwet-
matigheid die met de onverbiddelijkheid van de zwaartekracht zijn werk deed.
Het pamflet sloeg aan en herdruk na herdruk verscheen, inmiddels voorzien van de naam
van de auteur, dominee Malthus. De natuurwet die hij ontdekt meende te hebben was van
een ongekende eenvoud: mensen vermenigvuldigen zich volgens een meetkundige reeks
1
In afleveringen verschenen in de Vrouwenkrant, 1983. Opgenomen in Anneke van Baalen en Marijke Ekelschot,
Tegennatuurlijk, Amsterdam 1985, De Bonte Was
2
T.R. Malthus, An essay on the principle of population and A summary view of the principle
of population (1798/1830)Pe1ican 1970
 |
 |
 |