17
diploma de ww in; die vrouwen worden dan weer rijp voor moederschap en
vrijwilligsterswerk. Ook in de apparatenfabrikage (de chips bijv.) wordt vrouwenhandwerk
(pionierswerk) gemechaniseerd. Zo worden stromen vrouwen heen en weer gestuurd van de
ene sektor naar de andere, om nieuwe produktiewijzen uit te proberen, nieuwe behoeften te
scheppen. De meeste van die nieuwe behoeften liggen voor de hoogontwikkelde sektoren op
geestelijk gebied. De bewustzijnsindustrie is de industrie van de toekomst. Er is immers een
grens aan het aantal voorwerpen dat men in de modale woning kan opslaan. De door het
moderne leven opgewekte frustratie en verveling schept in beginsel echter eindeloze
behoefte aan afleiding, spanning, sensatie, begeleiding, onderwijs en terapie. Marx schreef
in Het Kapitaal dat ook immateriële ‘waarden’ als eer en geweten onder het kapitalisme
‘waren’ zouden worden, die op de markt voor geld geruild kunnen worden en geen
‘gebruikswaarde’, eigen betekenis, meer hebben. Hij heeft echter niet voorzien dat de
produktie van emoties eens de belangrijkste sektor zou kunnen worden!
Geen wonder dat vrouwen steeds verwarder worden. Hun objektieve situatie wordt steeds
tegenstrijdiger. Formeel zijn ze nauwelijks meer uitgesloten van de manschappelijke
systemen ter organisatie van de vrouwenarbeid en de verdeling van de opbrengsten ervan:
wie zegt dat een vrouw geen direkteur van de Nederlandse Bank of van de OGEM kan
worden? Tegelijkertijd worden de regels die door die systemen vastgesteld worden over hoe
die vrouwen zich moeten gedragen,steeds uitgewerkter: op steeds geraffineerder wijze wordt
vrouwen verboden zich mannelijk (konkurrerend, eerzuchtig, onverantwoordelijk) te
gedragen. Naarmate meer manschappelijke posities voor haar openstaan, wordt het haar
moeilijk gemaakt zich op die posities te handhaven: De mannelijkheid van de ‘onpersoonlijke’
strukturen wordt zo steeds seksueler - ook als de broeders dat niet, zoals in de door Joke
Smit beschreven Amsterdamse gemeenteraad, door voortdurend seksueel-agressief
taalgebruik uitdrukken. Steeds meer gaat vrouwelijke identiteit zich uitdrukken in het zich
vrijwillig terugtrekken uit de harde mannenwereld, door een eigen sfeer van persoonlijke
zachtheid te scheppen.
Toen wij de ‘Geschiedenis van de vrouwentoekomst’ af hadden, bedachten we pas dat niet
alleen mannen onvolledig zijn vermenselijkt. Waarom zou de mannenkultuur van vertoon,
van strijd om aandacht, van te proberen iets spektakulairs te doen (de Homo Ludens van
Huizinga), niet tot de menselijkheid horen? Het is dat de mannen doen alsof niets anders van
belang is, maar vrouwen zijn net zo intelligent als mannen, en ze hebben dezelfde behoefte
aan plezier en afwisseling.
Waarom zouden ze altijd afwachten tot mannen ze vermaken?
Al die vrouwensubkultuur van tegenwoordig werkt aan die kant van de ontwikkeling. De
vrouwenpopmuziek is al harder dan die van de mannen. Het gaat er om het ludieke - dat ook
Dolle Mina zo bijzonder maakte -, het onserieuse, te kombineren met de ernst van het werk
en de inspanning om banden tussen vrouwen te maken - óók werk, in de zin van organisatie
van je eigen arbeid.
.
Konklusie
De hoeveelheid maatschappelijk noodzakelijke arbeid die vrouwen verrichten, maakt het
haar mogelijk om via stakingen van dat werk zeggenschap over de organisatie van de arbeid
en over de verdeling van de opbrengsten ervan te verwerven.
De onpersoonlijkheid van het kapitaal dat in beginsel onverschillig is tegenover het geslacht
van degene die arbeidskracht wil verkopen, geeft vrouwen in principe de mogelijkheid
sociale banden met elkaar aan te gaan: zij kunnen nu ‘zusterschappen’ gaan opbouwen als
tegenmacht tegen de algemeen-abstrakt-konkurrerende mannenbroederschappen. Zij zullen
daarbij hun onvolledige vermenselijking moeten overwinnen door zich ook spel, konkurrentie
en ‘vertoon’ eigen te maken. Anderzijds is het kapitalisme de eerste maatschappijformatie
die mannen een begin van werken heeft geleerd.
Wanneer vrouwen gezamenlijk de strijd tegen de mannenorganisaties aangaan om mannen
te dwingen de helft van de arbeid te verrichten voor de helft van de opbrengst, zullen de
kategorieën mannelijk en vrouwelijk hun betekenis verliezen.
 |
 |
 |