geschiedenis, verslagen, actieteksten Vrouwen Tegen Uitzetting, 1996-2002
8
vijandig over. De media spelen ook vaak een actieve rol in de negatieve beeldvorming over
vluchtelingen.
Natuurlijk betekent integratie dat vluchtelingen de taal van hun nieuwe land moeten Ieren,
maar het betekent ook dat Nederlanders naar hen moeten Ieren luisteren en verschillen
moeten accepteren. Hoe ver moet integratie eigenlijk gaan?
Op de derde dag van de Zomerschool hield Parvin Shabazi een inleiding over de dominante
Nederlandse opvattingen over hoe vluchtelingen zich dienen te gedragen. Volgens de
Christen-democratische opvatting van het CDA moeten vluchtelingen zich vooral organiseren
binnen hun eigen gemeenschap en godsdienst, net zoals Nederlanders dat doen. Dat heet
'integratie met behoud van de eigen cultuur'. In de liberale opvatting van de WD moeten zij
zich zo snel mogelijk inpassen in de Nederlandse cultuur van het individualisme.
Het eerste model ondersteunt de ideeën en praktijken van traditionele mannen. Zij waren de
baas in het openbare leven en in het privéleven in het land van herkomst, en op deze manier
kunnen zij dat in Nederland blijven. Maar ook het tweede model brengt de
immigrant/vluchteling in een onmogelijke positie: haar wordt elke geschiedenis of cultuur die
het behouden waard is, ontzegd en zij moet bovendien een soort leven gaan leiden dat haar
volkomen vreemd is in de zin dat zij geen enkel aandeel heeft gehad in het creëren daarvan.
Bovendien zal daarin haar positie van het begin af aan een stuk slechter zijn dan die van
Nederlanders van dezelfde leeftijd en hetzelfde opleidingsniveau.
De discussies die we voerden gingen over het cultuurconcept, over de tegenstrijdige eisen
die de Nederlandse samenleving stelt, over het gebrek aan informatie, over het gebrek aan
faciliteiten om te studeren en om binnen een redelijke termijn een normaal leven op te
pakken.
We waren het erover eens dat 'cultuur' een dynamisch concept is: het is iets dat steeds
verandert, iets dat niet voor alle bewoners van een land gelijk is, iets dat er vaak de oorzaak
van is dat iemand haar land moet ontvluchten, iets dat je in je eigen land actief kunt
bestrijden.
We waren het erover eens dat het net zo hard nodig is om kritisch te staan ten opzichte van
de zogenaamde 'eigen cultuur' als ten opzichte van de zogenaamde 'Nederlandse cultuur'.
Wat je goed vindt, probeer je te behouden of te verwerven, en waar je niets in ziet, dat weiger
je.
Het kritiseren van ideeën en praktijken uit het land van herkomst is overigens niet gemakkelijk.
Zo vertelde Ayan Mahamoud hoe moeilijk het is om binnen een deel van de Somalische
gemeenschap het geloof in, en de praktijk van clitoridectomie aan de kaak te stellen. Vrouwen
die als kind de 'snee' hebben ondergaan, hebben altijd te horen gekregen dat dat voor hun
eigen bestwil was. Voor hen maken het ontbreken van seksueel plezier, problemen met
plassen en de veelvuldige infecties, deel uit van het gewone leven. De ervaring van Ayan leert
dat vrouwen die er zeker van zijn dat ze een verblijfsstatus krijgen, wel bereid zijn afstand te
doen van de praktijk van clitoridectomie. Vrouwen daarentegen, die bang zijn dat ze zullen
worden teruggestuurd, willen die praktijk behouden. Het geloof in vrijheid voor henzelf is dus
nauw verbonden met het geloof in vrijheid voor hun dochters.
In de discussies werd gesteld dat clitoridectomie niet iets is dat vrouwen wordt aangedaan;
het wordt meisjes aangedaan. Het bestrijden van de praktijk betekent dat je vecht voor de
rechten van meisjes. Het probleem is dat kinderen overal worden gezien als het bezit van de
ouders en de rechten van kinderen minder belangrijk zijn dan de rechten van de familie.
In Nederland is clitoridectomie streng verboden. Vluchtelingen die de praktijk van
clitoridectomie verwerpen en hun dochters er niet aan willen onderwerpen, krijgen een
permanente verblijfsstatus (een C-status echter, terwijl vanwege het politieke karakter van
verzet tegen clitoridectomie een A-status redelijk zou zijn). Toch wordt in het geheim in
Nederland veel clitoridectomie toegepast. Sommige mensen hebben daarom voorgesteld om
een kleine besnijdenis toe te passen, die door artsen in ziekenhuizen kan worden uitgevoerd.
Volgens Ayan is het bezwaar tegen dit ziekenhuisvoorstel dat mensen die in clitoridectomie
 |
 |
 |