6
Een beweging die de eis van positieve discriminatie stelt wil niet gelijk behandeld worden,
maar wil van positie ruilen. Jij wordt altijd voorgetrokken, ik word altijd achtergesteld; nu gaan
we het eens andersom doen. Daarom is de eis tot positieve discriminatie in beginsel een
vrolijke, zelfs carnavaleske eis - om nu eens iedere dag Saturnalia te houden, waar de
meesters de slaven bedienen, in plaats van één keer per jaar of, zoals het nu dreigt te gaan,
voor één zwart afdelingshoofd of één vrouwelijke professor.
Verworven rechten
Dat ruilen van positie brengt logisch aantasting van de verworven rechten van de tot nu toe
voorgetrokken groep met zich mee, want anders wordt hoogstens de ene racistisch of
seksistisch gediscrimineerde vervangen door de andere en zo alleen de onderlinge
concurrentie tussen de verschillende soorten en merken buitengeslotenen vergroot. Dat
betekent dat, zoals ook Bovenkerk en het College van Bestuur van de Amsterdamse
universiteit inzien, interne sollicitatieregelingen, voorkeur voor wachtgelders en werklozen en
de regel ‘last hired, first fired’ zullen moeten worden afgeschaft
12
- maar wel, wat zij er niet
echt duidelijk bijzeggen, alleen voor die gevallen waarin inderdaad positieve discriminatie
van achtergestelden plaatsvindt, want anders hebben de vakbonden gelijk als ze hierin
alleen een flexibilisering ten bate van de werkgevers zien. Sloot meent daarentegen dat
verworven rechten van aanwijsbare individuen niet moeten worden aangetast en dat dus
eigenlijk alleen indirecte positieve discriminatie bij de verdeling van ‘intermediaire goederen’
mag worden toegepast (pag. 296); vandaar dat hij als geslaagde voorbeelden slechts de
moedermavo en gerechtstolken voor buitenlanders noemt - terwijl de moedermavo allang
een mavo voor mannelijke en vrouwelijke schoolverlaters is geworden en tolken toch tot het
normale voorzieningenpakket van gerechtelijke instanties zouden moeten behoren in het
kader van ‘audi et alteram partem’.
Verplicht
Indirecte positieve discriminatie ten aanzien van intermediaire goederen vindt inderdaad al
jaren plaats: dat is wat in de buitenparlementaire wandeling inkapseling en disciplinering
genoemd wordt: het aanstellen van vrouwen voor het ‘werken met vrouwen’, en van mannen
en vrouwen uit minderheden voor het ‘werken met’ mannen en vrouwen uit minderheden -
speciale voorzieningen in het onderwijs, hulpverlening, opbouw- en vormingswerk om
eventuele pogingen tot organisatie van betrokkenen in de kiem te smoren om
echtscheidingen c.q. rellen en opstanden te voorkomen.
13
Directe positieve discriminatie voor
echte goederen (dus banen) heeft alleen zin als deze algemeen is, dus voor alle soorten
banen, en verplicht, voor overheid en bedrijfsleven. Dit is ook het standpunt van de
onderzoekster die voor de ER in Zweden en de V.S. de positieve discriminatie heeft
onderzocht.
14
Algemeenheid en verplichtheid van positieve discriminatie van racistisch gediscrimineerden
is een nog klemmender vereiste, omdat de beleidsmakers deze niet mogelijk achten zonder
een verregaande registratie op ‘etniciteit’.
15
Het lijkt mij vanzelfsprekend dat tegenover de
onoverzichtelijke gevolgen van zo’n registratie wel zeer duidelijke voordelen zouden moeten
staan en dat daarom, zolang geen degelijke garanties worden gegeven, de hele positieve
12
Over gelijkwaardigheid gesproken, Nota vrouwenemancipatie van de Universiteit van Amsterdam, 1986, pag. 43 en
Bovenkerk (noot 3), pag. 102, op afstand gevolgd door de Adviescommissie Minderheden, zelfde rapport, pag. 144 onder 6. Zie
ook noot 1. Zie over het standpunt van de diverse overheidscommissies Sloot, pag. 192 vlgg.
13
Zie bijvoorbeeld Feminist I en II , De Bonte Was 1977 en B.Bryan, S. Dadzie, S. Scafo, The heart of the Race, Black
women’s lives in Britain, Virago 1985, pag. 139 over de gesubsidieerde revolutie.
14
M.M. Sanderse, Studie Vrouw en Arbeidsvoorziening, een overzicht van de quoteringsregelingen die in de V.S. en Zweden
worden gehanteerd met betrekking tot arbeidsvoorzieningsactiviteiten, Emancipatieraad juli 1984. De ER schrikt in zijn advies
van november 1986 terug voor dwangmaatregelen jegens het bedrijfsleven en sluit zich zo aan bij de door M. Triest
onderzochte praktijk in Canada, Australië en Noorwegen. Zie de samenvatting achter het ER advies
15
Zie Registreren van etnische afkomst? Verzameling van artikelen op uitnodiging geschreven ter voorbereiding van een
discussiemiddag op 18 april 1985 in Amsterdam, Bestuursinformatie Amsterdam en daarin vooral J. Holvast e.a., Niet
registreren, maar doen! (pag. 37 e.v.). Sloot vermeldt de registratieproblematiek wel, maar voegt er in een voetnoot aan toe dat
‘het argument van de bescherming van de privacy gemakkelijk kan worden overtrokken’. Zie verder A.C. van Baalen, Katijf nr
37, 1987, pag. 20 e.v., vooral noot 8
 |
 |
 |