maar tegelijkertijd werkte het bevrijdend. Aarzelend begonnen de eerste verhalen te komen
van moeders die niet gelukkig waren met haar kinderen; die ze regelmatig over de balkonrand
wilden kieperen; die helemaal niet die mooie band voelden, waarvan toch iedereen gezegd
had dat ie er was.
Bij grote groepen vrouwen verdween zo in de zeventiger jaren het schuldgevoel van 'geen
goede moeder met een echte moederband te zijn'. En toen kwam Rich en zij verwees de hele
vrouwenbeweging terug naar af. Volgens haar is namelijk dat 'niet voelen van de moederband'
nu juist de kern van de vrouwenonderdrukking.
Mannen hebben, volgens Rich, de moeder-kind band gemold en dat hebben ze gedaan door de
sexualiteit tussen moeder en kind te verbieden. 'Ik denk', zegt Adriënne Rich bij monde van
Alice Rossi, 'dat hoe meer de mannelijke overheersing karakteristiek is voor een Westerse
maatschappij, des te groter de afstand is tussen seksualiteit en moederlijkheid. Mannen
hebben er seksueel voordeel bij om de seksuele bevrediging van vrouwen te beperken tot de
heteroseksuele coitus. De prijs die vrouwen en kinderen daarooor moeten betalen is dat zij
waarschijnlijk een minder psychologisch en fysiek bevredigde relatie met elkaar hebben.'
(pag. 205)
Er valt, met andere woorden, van allerlei seksueels en eroties aan het moederschap te beleven;
de moeder-kind-band is immers een oorspronkelijk seksuele band. Volgens Rich dan.
Zwangerschap, bevalling, borstvoeding, kinderverzorging, allemaal bronnen van erotiek en
orgasmes: 'Na de bevalling komt de verzorging en de fysieke relatie met het kind. Beide zijn
doortrokken van seksualiteit, verweven met het gaan en komen van de ovulatie en
menstruatie, en van de seksuele begeerte. Tijdens de zwangerschap wordt de doorbloeding
van de baarmoeder en alles eromheen veel sterker, waardoor de frequentie en intensiteit van
het orgasme toeneemt. Tijdens de zwangerschap bevat je lichaam ontzettend veel hormonen,
die niet alleen zorgen voor de groei van nieuwe bloedvaten, maar ook de clitorale prikkels
verstevigen die bij het orgasme betrokken zijn. Een vrouw die een kind heeft gekregen heeft
biologisch een grotere capaciteit voor genitaal genot,...'(pag. 204). En over de bevalling had
Rich ook nog iets: '..een sensuele ervaring dat je vagina zich opent bij de uitdrijving; het is
niet pijnloos, maar wel sterk en vaak vreugdevol.' (pag. 203).
Die 'bevallingservaring' heeft Rich niet van zichzelf, want zij heeft drie narcose-bevallingen
achter de rug, waarover ze dan ook heel verbitterd is; al dat sensueel genot, dat haar is
onthouden! Al die erotiek, al die seksualiteit, mannen gunnen het ons niet en daarom hebben
ze het van ons afgepakt of het ons verboden. Vrouwen moeten, aldus Rich, haar eigen
zwangerschappen, haar eigen bevallingen terugveroveren op de mannen, opdat zij daaraan
kunnen herbeleven wat vroeger normaal was. En wat die kinderverzorging betreft: dat kunnen
vrouwen - als zij zich zelf dat toestaan - nu meteen beleven. Haal alle erotiek en seksualiteit
binnen je ervaringswereld; beleef op die manier je moederband, dat is goed voor de moeders
goed voor de zonen en goed voor de dochters.
In 'Gedwongen heteroseksualiteit en lesbisch bestaan', een zojuist in vertaling verschenen
artikel van Rich uit 1980, gaat ze nog een stapje verder. Daarin zegt ze nadrukkelijk dat
vrouwen wel gek zouden zijn om mannen de kinderen te laten opvoeden en verzorgen, omdat
vrouwen er geen enkel belang bij hebben om de erotiek die via die opvoeding bij haar terecht
komt, aan mannen af te staan. En omdat - volgens Rich - er toch niets wezenlijks aan de
machtsverhoudingen verandert, als mannen de helft van de kinderopvoeding op zich zouden
nemen.
Verder is Adriënne Rich tegen flesvoeding; in haar hele boek komt het woord niet eens voor.
Begrijpelijk gezien de fantastiese erotiek die met het borstvoeden gepaard gaat
 |
 |
 |