het heeft allemaal niets met de natuur te maken; het is allemaal kultuur, kultuur en nog eens
kultuur. Gelukkig wel, want dan kunnen we er eindelijk eens iets aan gaan veranderen. '
Maar Adriënne Rich is het daar helemaal niet mee eens. Zij zegt dat vrouwen over die natuur
helemaal verkeerd voorgelicht zijn; dat vrouwen met andere woorden een heel verkeerd beeld
hebben van haar eigen natuur. Dat dat 'natuurbegrip' best te hanteren valt, als je er maar van
uit gaat - in tegenstelling tot wat mannen altijd doen - dat de vrouwelijke natuur iets heel
moois is: 'Zoals ook verder in dit boek zal blijken, ben ik er steeds meer van overtuigd
geraakt, dat de vrouwelijke biologie - de diffuse intense sensualiteit die uitstraalt van clitoris,
boezem, uterus, vagina, de maandcycli van de menstruatie, het ontstaan en de groei van leven
dat in het vrouwenlichaam kan plaatsvinden - veel radicalere implicaties kan hebben dan we
tot nu toe beseffen. Het patriarchale denken heeft de vrouwelijke biologie binnen zijn eigen
bekrompen categorieën teruggedrongen. Daarom beeft de feministische visie zich er afzijdig
van gehouden, maar ik geloof vast dat we onze fysieke gegevens zullen gaan beschouwen als
een bron van mogelijkheden en niet langer als een noodlot. Om een werkelijk menselijk
bestaan op te bouwen is niet alleen zeggenschap nodig over ons lichaam (al is zeggenschap
wel de eerste voorwaarde) - maar moeten we de eenheid en de resonanties van onze
lichamelijkheid ontdekken, onze banden met de natuurlijke orde; de lichamelijke grond van
onze intelligentie.' (pag. 43)
Geen wonder dat feministen zich afzijdig gehouden hebben van 'onze banden met de
natuurlijke orde'. Maar wat is erin hemelsnaam in de tachtiger jaren aan de hand dat vrouwen,
als zij zoiets lezen, het boek niet onmiddellijk naast zich neerleggen?
Wat is er aan de hand dat zo'n boek als verplichte literatuur verschijnt op universiteiten en
sociale akademies?
Waarom zouden vrouwen geloven dat er iets verandert als je maar een beetje anders er naar
kijkt? Waarom zouden vrouwen nu opeens geloven dat baarmoeders en verstand iets met
elkaar te maken hebben? Nog wat citaten van Adriënne Rich:
'...het nieuwe onderzoek naar de werkelijke - en niet door de cultuur verwrongen - krachten
die in de vrouwelijke biologie voorhanden zijn, en het gebruik dat we ervan kunnen maken
zonder het tot moederlijke funkties te beperken.' (pag. 43)
'De idee van moederlijke macht is onschadelijk gemaakt. Door de vervorming en knechting
van de vrouw is de oorsprong van die macht, de baarmoeder, historisch tegen ons gebruikt en
juist een bron van machteloosheid geworden.' (pag. 74)
'De vrouw was het middelpunt van het bestaan, het oerbeginsel.' (pag. 103)
'Harding geeft aan dat ook de moderne vrouw haar menstruatieperiode nog altijd nodig kan
hebben als aanleiding om haar eigen subjectiviteit te ervaren, om met het ritme van haar
diepste wezen in aanraking te komen... ' (pag. 115)
'Het bloed van vrouwen verschilt van het bloed van mannen of van dieren. Niet alleen wordt
het in verband gebracht met de menstruatie en de mysteries rond het menstruatietaboe, maar
ook met het mana van de ontmaagding, het geheim van de transformatie van de geboorte, en
met de vruchtbaarheid zelf' (pag. 128)
'Maar het heeft weinig zin om zintuigen te scheiden van emotie, lichaam van geest, wanneer
we het geheel van de vrouwelijke ervaring proberen te begrijpen - en in het biezonder
wanneer het gaat om een functie als het baren, die zo doortrokken is van onbewuste,
subjectieve kracht...(pag. 175)
'En tenslotte heb ik het hier over een soort kracht, die alleen van de ene vrouw op de andere
overgaat, over de bloedbaan van onze erfenis.' (p. 274)
'Als ik zeg dat we onze biologische grondslag, het wonder en de paradox van het vrouwelijk
lichaam en de spirituele en de politieke betekenis ervan nog volstrekt niet onderzocht of
begrepen hebben, dan stel ik in feite de vraag of vrouwen kunnen beginnen met denken door
het lichaam en met elkaar verbinden wat zo wreed is gedesorganiseerd: onze grote mentale
 |
 |
 |