De Bonte Was, VROUWENWERK, Amsterdam 1975
89
Maar de vrouwen pakken thuis dan ook geen mannenkarwei aan.
Bijv. Ansje klaagt dat ze het raam moeilijk open krijgt en
dat het vaak op haar vingers flikkert omdat de handvatten op
z'n kop zijn vastgeschroefd. Toen ze zei dat Henk dat nooit
wilde maken zei ik dat ze dat zelf toch wel kon doen. Nou
dat was helemaal te gek. Dat deed ze niet. Ze kan het natuur-
lijk wel want op de afdeling moet ze ook een behoorlijk inge-
wikkelde machine draaiend houden, daar gebruikt ze de schroe-
vendraaier wel.
De kommando's van de mannen op de afdeling worden meestal
serieus opgevolgd, en tijdens de pauzes wordt er gekankerd.
De keren dat ik een bepaald kommando niet pikte werden me-
teen opgemerkt en in de pauze werd er gretig gevraagd wat ik
gezegd had. Het was erg jammer dat ik weg moest bij de fa-
briek anders lagen hier toch wel veel mogelijkheden om de po-
sitie van de arbeidsters aan de orde te stellen en om tot ge-
zamenlijke strijd te komen.
KONKLUSIE
De konklusies die ik uit een jaar fabrieksarbeid kan trekken
zijn de volgende:
wil je de strijd tegen de uitbuiting van de arbeiders en van
de vrouw in het bijzonder in de bedrijven bevorderen dan zal
je tenminste een jaar in hetzelfde bedrijf moeten werken. De
eerste maanden heb je wel nodig om het vertrouwen te krijgen.
Het zou al heel wat effektiever zijn als je met z'n tweeën
ergens ging werken en de aktiviteiten doorgenomen kunnên
worden.
Als vrouw heb je het dubbel moeilijk omdat
- je als lekker stuk gezien wordt en er geen kritiese houding
van je wordt verwacht en aanvaard, laat staan dat je steun
krijgt.
- vrouwen zien het fabriekswerk als tijdelijk, óf tot hun
huwelijk, óf als ekstra bijverdienste; dit maakt akties
enerzijds moeilijker, anderzijds makkelijker: vrouwen hebben
toch niets te verliezen.
- het idee van vrouwenemancipatie leeft nauwelijks. Omdat
het huwelijk en het huishouden de enige zekerheid is voor
veel vrouwen die ik in de fabriek ontmoette is het ontzet-
tend moeilijk om dat ter diskussie te stellen. Wil je een
zekerheid wegnemen, dan zal daar altijd iets tegenover
moeten staan. Dat betekent dus dat je nooit direkt hun posi-
tie aan moet vallen. (Dit is vaak een grote fout van de
vrouwenbeweging geweest. Het is de taak van de vrouwenbewe-
ging op zeer primaire behoeften van de vrouwen uit de ar-
beidersklasse in te gaan, bijv. behoefte om over hun situa-
tie te praten, gratis crèches e.d. Het bewustwordingsproces
zal wegens enorme tegenkrachten, zoals opvoeding, normen van
de omgeving, man en kinderen, reklame, chefs, slechts zeer
 |
 |
 |
 |