20
Sociobiologie en seksisme
In navolging van de etologen hebben sociobiologen voor beide seksen een verschillend
evolutionair bepaald gedragsprogramma uitgestippeld. Dat program is voor het eerst
geformuleerd door Robert Trivers in een verhandeling over vogels. De schrijfster van
'Biological politics', Janet Sayers, vat Trivers' verhaal als volgt samen:
'De evolutie, zegt hij, heeft erin geresulteerd dat vrouwtjes meer voedselbronnen voor
hun nakomelingen in hun geslachtscellen "investeren" dan mannetjes. Het ei is veel rijker
in voedselreserves dan het sperma. Deze biologies gegeven onevenwichtigheid tussen de
seksen waar het de ouderlijke investering bij de konseptie betreft, resulteert volgens hem
in precies dezelfde onevenwichtigheid tussen hen als de nakomelingen geboren zijn.
Omdat - volgens zijn argumentatie - vrouwtjes meer in hun nakomelingschap investeren
bij de konseptie, zullen ze postnataal doorgaan met het meer te investeren in termen van
kinderverzorging.'
52
Vervolgens maakt Trivers de sprong naar mensen. Sayers citeert hem:
'Na een zwangerschap van negen maanden is een vrouw min of meer vrij om haar
investering op enig moment te beëindigen, maar als ze dat doet verspilt zij haar
investering tot op dat moment. Gegeven de onevenwichtigheid in investering kan de man
zijn kansen om overlevende nakomelingen achter te laten zo groot mogelijk maken door
met veel vrouwen te- kopuleren en ze vervolgens te verlaten; sommige van die vrouwen
zullen alleen of met behulp van anderen zijn nakomelingen opvoeden.'
Dat beeld van mannen als een soort grootondermemers in zaad, en van vrouwen die hun
kleine huisindustrietjes in kinderverzorging opzetten, kom je vervolgens bij alle sociobio-
logen tegen. Soms gaan ze nog wat verder met het mannelijke investeringspatroon. Zo
verklaart Trivers in de film 'sociobiologie; doen wat van nature komt', die in het
Amerikaanse onderwijs roeleert, dat één van de hoofdmotivaties voor oorlog de aangebo-
ren neiging van mannen is om hun genen te verspreiden in vrouwen van de verslagen vij-
and.
53
Het is duidelijk dat sociobiologen met hun voortplanting als het centrum van al het
bestaan, verschijnselen als abortus, kinderloosheid en voorbehoedmiddelen zachtjes
gezegd nogal onnatuurlijk vinden. Ik laat één van hen - David Barash, auteur van 'The
whisperings within; evolution and the origin of human nature' (ned. vert. Het dwingende
fluisteren
54
) - aan het woord:
'Voor het eerst in hun geschiedenis krijgen vrouwen de gelegenheid te handelen volgens
wat hun ambivalente gevoelens ten opzichte van kinderen krijgen ook mogen zijn.
Bewuste kinderloosheid is een der mogelijkheden de toenemende overbevolking van onze
wereld tegen te gaan, maar om echt doeltreffend te zijn moet het opwegen tegen enkele
miljarden jaren evoluties. Het zal interessant zijn te bestuderen wat op lange duur de per-
soonlijke gevolgen zijn van het kinderloos blijven, zowel de emotionele schade als de
voordelen. Tevens zouden de genetische konsekwenties op lange termijn bekeken moeten
worden. Omdat de selectie mensen die wel kinderen willen hebben per definitie zal
bevoordelen en elke genetisch bepaalde neiging zich minder voort te planten tenslotte zal
verdwijnen, blijven we over met een bevolking van steeds snellere fokkers.' (...)
'Een magische uitdrukking van deze tijd is "alternatieve levensstijlen". In het bijzonder
raken jongeren geboeid door zulke experimenten en verlangen ernaar ze mee te
onderzoeken. Maar al te vaak gaan ze echter in tegen onze biologie. Het gaat nogal eens
om de voorzieningen van kinderopvang, en men kan zien aankomen dat er schade
optreedt door niet te letten op onze biologie. (...) Uiteraard wint de biologie het niet altijd.
Hoewel het waar mag zijn dat het niet aardig is 'Moeder natuur' voor de gek te houden,
kan het toch wel voorkomen. De biologische fluisterstemmen kunnen genegeerd worden,
maar in de meeste gevallen tegen een hoge prijs. Het recente onderzoek van Rothschild en
Wolf, 'Children of the counterculture' bijvoorbeeld, schildert een grimmig beeld: kinderen
zijn vaak verwaarloosd, van de nodige aandacht verstoken, emotioneel gestoord, vaak
52
Biological Politics p 52
53
Sociobiologie ter diskussie p 61
54
D. Barash, Het dwingende fluisteren Becht 1981, p 158 en 168
 |
 |
 |