15
meten aan de tijdelijke behoeftes van het kapitaal was een groot deel van de bevolking tot
overbevolking geworden. Hoe onvoorspelbaar het lot van werkloosheid iedereen kon
treffen, zo voorspelbaar werden de kwalifikaties ingevuld op basis waarvan miljoenen
mensen nooit meer mee zouden mogen doen met 'de strijd om het bestaan'.
Dierwetenschappers
In 1940 schreef Konrad Lorenz:
'Er bestaat een grote gelijkenis tussen een menselijk lichaam waarin een kanker is
binnengedrongen en een natie die moet lijden onder bevolkingsgroepen wier aangeboren
defekten ervoor zorgen dat ze tot een sociale last worden. Net zoals bij kanker de beste
behandeling diegene is waarmee de parasitaire groei zo snel mogelijk wordt uitgeroeid, zo
wordt de eugenetiese verdediging tegen de dysgenetiese sociale effekten van aangetaste
bevolkingsgroepen noodzakelijkerwijs beperkt tot even drastiese maatregelen.'
37
Lorenz was een oostenrijks zoöloog, gespecialiseerd in de bestudering en beschrijving van
diergedrag, en in het biezonder van ganzengedrag. De verklaring van het gedrag moest
volgens hem in het dier zelf gezocht worden. Hij noemde datgene wat in het dier zijns in-
ziens het gedrag veroorzaakte instinkten. Zoals uit bovenstaand citaat duidelijk wordt,
was hij er ook van overtuigd dat in mensen van alles zat, dat in speciale gevallen
uitgeroeid moest worden (door die mensen uit te roeien). In 1943 schreef hij nog een
verhandeling 'Die angeborenen Form und möglicher Erfahrung', die in Nazi-Duitsland
gepubliceerd werd.
'De enige weerstand die mensen van gezonde komaf te bieden hebben ... tegen het
doordringen van degeneratieverschijnselen vindt zijn basis in het bestaan van bepaalde
aangeboren schemata... Onze soorteigene gevoeligheid voor de schoonheid en lelijkheid
van leden van onze soort is nauw verbonden met de degeneratieverschijnselen... die ons
ras bedreigen.'
'De doeltreffendste maatregel tot rassebehoud is diegene die de natuurlijke verdediging
het sterkst ondersteunt... We kunnen - en we moeten - vertrouwen op de gezonde
instinkten van de besten uit ons volk... waar het gaat om de uitroeiing van bevolkingsele-
menten die met afval zijn beladen. Zo niet, dan zullen deze schadelijke mutaties als
kankercellen het volkslichaam doordringen.'
38
Zijn nazi-aktiviteiten werden in het begin van de jaren zeventig, onder andere door
toedoen van Rudy Kousbroek
39
, in de bekendheid gebracht. Desondanks kreeg Lorenz,
samen met Niko Tinbergen en Karl von Frisch, in 1973 de Nobelprijs voor Medicijnen en
Fysiologie.
Lorenz was toen zeventig jaar, zijn nationaal-socialistiese steunbetuigingen werden
afgedaan als 'politieke naïviteit'. Progressief Nederland zat met een probleem. Hadden ze
niet gretig Lorenz' naoorlogse dierenboeken gelezen? Hoewel Kousbroek een tijd bleef
uitleggen dat het verschil met Lorenz' boeken uit de nazi tijd marginaal was, leidde de
diskussie niet tot een ferme afwijzing van het gedachtengoed van Lorenz en zijn talrijke
navolgers. Desmond Morris, Ardrey, Tiger, Fox en in Nederland Hillenius bleven het
progressieve spraakgebruik bepalen.
Lorenz' in 1963 verschenen boek 'Das sogenannte Böse; Zur Naturgeschichte der
Agression' (in de Nederlandse vertaling 'Over agressie bij dier en mens'
40
) is prototypies
voor de aanpak van deze stroming.
Darwin liet bespiegelingen over dieren, na ze voorzien te hebben van een specifiek soort
maatschappelijke interpretatie, uitmonden in bespiegelingen over mensen. Lorenz ging
vanzelfsprekend van de overeenkomst tussen gedrag van dieren en mensen uit en zocht
'in het organisme' drijfveren, driften, instinkten waarmee zijns inziens én gedrag én de
37
M. Barker, The New Racism, conservatives and the ideology of the tribe. Junction books 1981
38
S. Chorover, From Genesis to Genocide, the meaning of human nature and the power of behavioral
control. MIT press 1979 gecit. p 105
39
R. Kousbroek, boekbespreking van De acht doodzonden van de beschaafde mensheid,
in NRC 14 XII, 1973. Zie overigens ook G. Harmsen, Natuur, Geschiedenis, Filosofie SUN 1974
40
K. Lorenz, Over agressie bij mens en dier (1963), 4
e
gew. dr. Amsterdam 1971
 |
 |
 |