VROUWEN TEGEN DE VERDRUKKING IN, De Bonte Was, Amsterdam 1979
61
lange winter op en ik begon me af te vragen hoe ik dat moest overleven. Uitgaan was ik niet
gewend en de buitenwereld maakte me nog angstiger, dus dat viel af. Me elke avond dronken
drinken leek me ook niets. De avondschool leek me als derde mogelijkheid het meest verstandig.
Het was een keurig beschaafde bezigheid en ik stak er nog wat van op ook. Maar drie avonden in
de week weggaan, dat kon ik toch niet verantwoorden tegenover mijn gezin. Nee, ja, nee, ja, nee.
Uiteindelijk deed ik het toch. Ik voelde me verschrikkelijk schuldig en dat schuldgevoel werd door
mijn omgeving en familie enorm aangewakkerd. Nooit kwam iemand op het idee mij te stimuleren
in mijn pogingen om een beetje tot mijzelf te komen via deze opleiding. En wat was het moeilijk je
te koncentreren op het huiswerk na al die passief doorgebrachte jaren.
Ik hield vol omdat het me drie avonden in de week afleiding bezorgde. Wat stuitte die ijzeren
discipline me tegen de borst, maar ik schaamde me als een klein kind dood wanneer ik een
onvoldoende haalde. Dus werkte ik me rot om mijn prestige niet te verliezen. Dwangneurose
noemt men geloof ik zoiets.
Ja en toen wilde mijn man wel weer terugkomen en ik vond het fijn, want ik voelde me nog steeds
zielig.
Wat viel dat tegen! Door die onverwachte eenzaamheid was er inmiddels iets in mij losgebroken.
Ik was heel langzaam aan het opkrabbelen zonder dat ik er zelf erg in had. Het moest wel om
mezelf te kunnen handhaven. Eén ding wist ik zeker, ik liet het me niet meer afpakken.
Dat was makkelijker gezegd dan gedaan. Ik gooide daarmee de stok in het hoenderhok. Zulke
eigenzinnige ideeën had ik er tegenover mijn man nooit op na gehouden. Hij studeerde ook (ik
leerde - ook in dat opzicht niveauverschil), maar dat ik mijn opleiding wilde doorzetten, nee dat
was onbegrijpelijk. Ik was veranderd en dat werd niet bepaald in dank aanvaard.
Eigenlijk liep het vanzelfsprekend, na een hele lange periode, weer mis. Wel hadden we inmiddels
series gesprekken bij psychologen gevoerd. Maar wat heb je daaraan als de inzet beperkt blijft tot
dat ene uur waarvoor je betaalt. Wij waren daarbuiten toch niet gewend om open tegen elkaar te
zijn. Ik werd doodziek van het gedreig en de ellenlange gesprekken(?), die we thuis voerden.
Pijn is als iemand zegt dat hij weggaat en blijft
Ik dacht steeds: 'Ga toch en laat me in godsnaam met rust!' Dat was wel een heel andere houding
dan een paar jaar daarvoor. Ik vond het zelfs prettig als hij er niet was, want dan kon en mocht ik
mezelf zijn en dat was ik in zijn nabijheid niet. Ik wist nooit wanneer en waarom hij kwaad zou
worden. En ook niet of hij zich kon beheersen. Die angst verlamde alle spontaniteit wanneer we bij
elkaar waren.
Op een goede dag mocht ik het weer alleen doen!
Er waren wel een paar kleine nuances met de vorige keer. Hij kon niet meer met zijn wasgoed bij
mij terecht en ik liep hem niet meer achterna. Ook had ik niet altijd tijd voor hem als hij belde om
een afspraak. Ik durfde in ieder geval nee te zeggen met de zenuwen in mijn lijf. Achteraf was ik
dan wel trots op mezelf.
Het gaan en komen bleef aanhouden. Niemand van de familie, vrienden en kennissen wist in de
loop van de jaren of hij nou wel of niet meer thuis woonde.
Als je niet verder durft, bepaal dan welke weg je niet wilt gaan
Ik kreeg hoe langer hoe meer plezier in mijn studie en vond het heerlijk om meer inzicht te krijgen,
vooral door de literatuur. Als ik er geen tijd voor had, las ik zelfs 's nachts boeken. Mijn zekerheid
groeide tegen de verdrukking in, al was ik nog steeds bang om hem pijn te doen of beter gezegd
in zijn nabijheid voor mezelf op te komen. Mijn man vond het zeker niet leuk dat ik zo fanatiek
studeerde. Ik geloof dat hij jaloers was op mijn doorzettingsvermogen. Hij was nooit thuis wanneer
ik terugkwam van een schoolonderzoek tijdens mijn Havo-examen.
Hoe ik er door gekomen ben, begrijp ik nog niet. Nooit zal ik de avond van het diploma uitreiken
vergeten. Wat was ik gelukkig. Het was heel lang geleden dat ik zo voldaan in slaap ben gevallen.
Heel eventjes bekroop me dat oude gevoel dat tevreden zijn met jezelf niet goed voor een mens
is, maar het geluksgevoel overheerste voor de volle 100% alle vastgeroeste frustraties.
 |
 |
 |
 |