De Bonte Was, VROUWENWERK, Amsterdam 1975
59
individuele aangelegenheid is, maar een herkenbaar punt
vormt voor veel vrouwen. Ik was daar zeer verbaasd over -
en een beetje blij - maar had het kunnen weten, want zo-
veel problemen waar vrouwen mee zitten, zijn terug te
brengen tot een algemene basis. Om beurten spraken alle
deelnemers aan het diskussiegroepje uit dat zij niet ge-
lukkig waren met hun werk. Of het nu iemand was die gestu-
deerd had en een baan had als psycholoog of een vrouw die
bij de administratie van een ziekenhuis werkte, het maakte
geen verschil. Men was niet tevreden met het werk, onafhan-
kelijk van opleiding en huidige werkkring.
Ik vroeg mij al langere tijd af waar 't 'm nu in kon zit-
ten dat ik werken (in het arbeidsproces wel te verstaan)
een opgaaf van jewelste vind waar ik het liefst onderuit
kom. In de feministiese literatuur kwam ik tegen dat vrou-
wen nooit tot werken buitenshuis, tot het kiezen van een
beroep zijn grootgebracht. Dat sprak me aan. Ik ging ook
naar school zonder speciale bijbedoeling en studeerde af
aan de universiteit. Maar waarom? Niet om een speciaal be-
roep uit te oefenen. Misschien nog wel het meest omdat mijn
ouders mij een betere opleiding wilden geven dan zij zelf
genoten hadden. In het werken - dat ik toch uiteindelijk
liever koos dan het huisvrouw-zijn met kinderen - kan ik
mezelf niet vinden. Ik geloof dat het ermee te maken heeft
dat vrouwen vraagtekens kunnen stellen bij wat ze doen.
Heeft het zin om je druk te maken - wat richt het uit?
Voor mannen is het haast niet mogelijk om de relativiteit
van alles, van het leven inklusief, in te zien. Zodra zij
als kind geboren worden zijn ze voorbestemd tot deelname
aan het arbeidsproces. Een keuze is het niet. Al op hun
vijfde jaar wordt gevraagd wat ze later willen worden.
Aan de ene kant is het gelukkig dat die druk nooit zo erg
op ons heeft gerust, aan de andere kant pas je niet in
deze wereld. Je ziet de heksenketel om je heen en je kan,
je wilt ook niet daarin gedijen. Vraagtekens zetten heeft
z'n voordelen, je verlaagt je niet tot een menselijk be-
staan dat buiten je om gaat, maar het draagt wel risiko's
in zich. Het gevaar is groot dat je eraan kapot gaat. Zo
langzamerhand kan ik ook heel goed begrijpen dat je het als
vrouw niet bolwerkt. Vroeger vond ik mensen die de uitdaging
niet aankonden zwak. Tegenwoordig vind ik het eerder moedig
dan zwak om op deze wereld af te knappen. Ik probeer mij
nog alsmaar zodanig aan te passen dat het mij zal lukken
het hoofd boven water te houden. Ik wil mijn best daarvoor
doen, maar neig ertoe dit een teken van zwakte te noemen.
In mijn werk is mijn omgeving een verschrikking. Ik heb
een baan in de politieke sfeer gekozen om wat meer met het
socialisme te maken te krijgen. Ik wou naar waarden en
gedragswijzen zoeken die een betere samenleving zouden in-
 |
 |
 |
 |