8
bescherming tegen een hebberige en bemoeizuchtige overheid, werd hiermee opgeofferd
voor een positieve claim op diezelfde overheid om de middelen beschikbaar te stellen voor
de volledige ontplooiing. Dit betekende dat veel mensen die zich bij enige
zestigerjarenbeweging aansloten de revolutionaire bevrijding van het juk van patriarchaat,
kapitalisme, seksuele repressie, psychologies geweld of welke vorm van ‘struktureel geweld’
dan ook, gingen opvatten als iets wat op korte termijn bereikt kon worden door zelf te
veranderen, met hulp of steun van enige vorm van terapie. Vrijheid en gelijkheid werden zo
iets wat in het hier en nu los van welke konkrete machts- en uitbuitingsverhoudingen dan ook
individueel gevoeld en beleefd kon worden. Pioniers daarin waren juist die deelnemersters
aan autonome bewegingen die afkomstig waren van de zojuist demokratiserende of
gedemokratiseerde sociokratiese opleidingen, waar zij bijvoorbeeld opgeleid werden met de
‘mensvisie’ van Carl Rogers:
‘In de eerste plaats is de vrijheid waarover ik spreek in wezen iets innerlijks, iets dat in de
levende persoon bestaat helemaal afgezonderd van alle keuzen of alternatieven van buitenaf
die wij zo vaak als vrijheid beschouwen.’ ... ‘De vrije mens treedt vrijwillig, verantwoordelijk
en vrij de wereld in, om in deze wereld wier voorbestemde gebeurtenissen met hem en zijn
spontane keuze en wil verweven zijn, zijn belangrijke rol te spelen.’... ‘De volledig
functionerende persoon ... ervaart niet alleen, maar maakt ook gebruik van de meest
absolute vrijheid wanneer hij spontaan, vrij en vrijwillig datgene kiest en wil wat absoluut
bepaald is.
24
‘
Rogers’ volledig funktionerende persoonlijkheid die uit zichzelf doet waar vroeger autoriteit,
ja misschien zelfs wel geweld voor nodig was, is naar bedrijfsleven en overheid vertaald de
persoon die gelooft in de organisatie waarvoor zij werkt; die samenvalt in het hele doen en
laten met de doelen van die organisatie.
Toen De Bonte Was in 1977 een pleidooi hield voor een tweebenenbestaan, waarin de vrije
tijd besteed zou worden aan het feminisme en de werktijd aan het zo nonchalant mogelijk
geld verdienen
25
, viel het hele welzijnswerk over haar heen dat dit nu werkelijk propaganda
voor schizofrenie was.
26
Het bleek voor veel vrouwen niet eens meer denkbaar dat betaald
werk geen zelfvervulling maar geldverdienen is, waarvan de voorwaarden bepaald worden
door betreffende instantie. Hun werk was hun leven en dat wilden ze uitbreiden naar de
vrouwenbeweging.
Individualisering en groepsproces
De in versneld tempo in Nederland overgenomen amerikaanse metoden ter sociokratisering
van de burokratie werken met psychologiese technieken ter beheersing van mensen. Het zijn
technieken die veel vreugde verschaft hebben aan satirici en op hun beurt schijnen die
satirici weer veel vreugde te verschaffen aan degenen die die technieken gebruiken, zoiets
als vroeger Fons Jansen en ‘de lachende kerk’.
Wij hebben het wel eens eerder de techniek van het ‘openbreken’ genoemd, die
fleksibilisering van nog een beetje ouderwetse mensen die wat zij in hun privéleven doen,
laten en denken opvatten als iets wat anderen niet aangaat. Ze kunnen weigeren
mededelingen over hun persoonlijk leven ‘in te brengen in de groep’ en zullen dan als
aantekening krijgen dat ze ‘gesloten zijn’, niet koöperatief, niet werkelijk geïnteresseerd in
mensen.
27
Misschien wordt hen zelfs individuele begeleiding aangeboden of een terapie of -
als ze maar koppig volhouden - een suggestie om zich een tijdje te laten opnemen om aan
zichzelf te kunnen werken. Maar uiteindelijk zal altijd blijken dat degenen die niet meedoen
gewoon eenvoudig hun diploma niet krijgen. Degenen die wel willen meedoen leren snel en
zetten zich ferm aan het openbreken van aarzelende groepsleden; ze gelóven er ook
werkelijk in dat ze ‘vrijer’ en ‘ontplooider’ worden, dat ze ‘groeien’, ‘zichzelf leren eksploreren’
24
C.R. Rogers, Leren in vrijheid (1969), De Toorts 1973, p. 230, 231, 253
25
Feminist I en II, De Bonte Was, Amsterdam 1977. Zie ook Geschiedenis van de vrouwentoekomst (noot 10), hoofdstuk 12
26
Zie bv. Socialisties-Feministische Teksten 2, Sara, Amsterdam 1978, p. 214 v.
27
Zie over het groepsproces Zusterschap en daarna, De Bonte Was/Vrouwenkrant, Amsterdam 1982, p. 144 v. en in Feminist
III, De Bonte Was, Amsterdam 1982, De Verwarring, p. 13 v.
 |
 |
 |