VROUWEN TEGEN DE VERDRUKKING IN, De Bonte Was, Amsterdam 1979
52
Stappen in het moeras
Terwijl ik in de natte sneeuwstorm van deur tot deur loop om brood op te halen voor de pony's
denk ik aan de uitnodiging als vrouw eens mijn levensverhaal als strijdvorm op te schrijven. Het is
interessant en als ik niet een hekel had aan de in de mode zijnde larmoyantie, zou ik het
misschien dadelijk doen. Maar ik ben bang daarin ook af te glijden. In je herinneringen zijn zoveel
dingen mis gegaan door maatschappelijke omstandigheden. Hoe verleidelijk is het om dit steeds
in dit kader te belichten, waar het gevoel altijd weer als tweederangs burger te worden aangezien
toch bij iedere vrouw wel sterk doorspeelt.
Als ik met een hoogtepunt begin, kijk ik terug naar het moment, 25 jaar geleden, dat ik in Den
Haag in de toen nog niet afgebrande schouwburg een internationaal publiek in vier talen moest
toespreken van het podium, om daarnaast ook als danseres nog een zekere en heel eigen positie
in het ballet van die dagen te hebben. Gewaardeerd, thuis, in je werk, m'n liefje, wat wil je nog
meer.
Enige jaren daarvoor had ik als ongetrouwde vrouw een zoontje gekregen en het ballet waar ik
toen bij werkte ging midden in het seizoen failliet, ergens in Europa. Teruggekomen in Holland met
f 600,- en een rugzak kleren, kon ik vlak voor het nieuwe seizoen geen balletpositie meer vinden.
Het werd een heel moeilijk jaar. De sociale voorzieningen waren niet als nu. Je deed van alles om
aan de kost te komen. Ik verkocht verzekeringen, paste op kinderen, speelde los-vast in kleine
produkties. Het echte schnabbelwerk. Thuis moest ik als tegenprestatie voor het 'woongenot' de
huishouding doen. Ik sliep in een kamer die eigenlijk een gang was waar iedereen doorheen
moest naar de keuken en w.c. Ik was erg alleen. Geld om ergens heen te gaan had ik niet. Soms
liftte ik naar kennissen. Zo ontmoette ik iemand die me mee uit nam en me meer en meer begon
op te zoeken en daar hij vertegenwoordiger was, verloste hij me uit de beknellende thuissituatie
door mij en m'n kleine zoontje hele dagen mee te nemen. Overijssel, Friesland, Drenthe. Hij leerde
me autorijden. Het werd een verhouding. Mijn ouders gingen naar een mooier huis en ik kon
blijven in het oude huis. Na een jaar kwam hij bij me ingetrokken. Ik had het eerst niet gewild. Wou
liever dat hij toch thuis bleef bij z'n vrouw en kinderen, maar wilde hem ook niet missen. De
bekende scènes bij hem thuis gaven de doorslag. Erg goed heb ik dat nooit begrepen. Z'n vrouw
moest begrepen hebben hoe haar man rijen vriendinnen voor mij had gehad. Door het
vertegenwoordigersberoep is het voor een mooie man wel heel gemakkelijk te realiseren.
Hoe het zij, we stichtten een gezin, kregen er nog een jongetje bij en met de vakantie en 's
zondags kwamen de andere kinderen ook. Daar de alimentatie erg hoog was en m'n man z'n
ontslag nam op een dag dat hij het vertegenwoordigerswerk niet meer zo zag zitten, moest er
weer geld verdiend worden. Naast m'n ballet, zette ik met hem een zaak op die met door mij
geleend geld goed begon te lopen. De investeringen liepen hierdoor echter heel hoog op en ook
het werk eiste ontzettend veel aandacht. Ik moest alles tegelijk doen. Ballet, zaak, huishouden,
kinderen.'t Kón niet lang goed gaan.
Op een dag kom ik thuis en m'n jongste blijkt doodziek alleen in de woonkamer te liggen. Dood-
ongerust bel ik de dokter en breng hem nog geen uur later naar het ziekenhuis. Longontsteking en
heel erg. Hij moest zes weken blijven. Ik knap af, d.w.z. ik neem ontslag bij het ballet. We vinden
een rijke firmant, die onze zaak uitkoopt en ons als verkopers handhaaft in onze eigen
onderneming. Ik werk daarin nog drie jaar. De kleinste wordt wel beter, maar blijft vaak ziek.
Chronische bronchitis.
Als onze jongste altijd buiten de stad zienderogen opknapt, besluiten we echt buiten te gaan
wonen. Maar het is ver, heel ver, van de randstad dat we 'n huis vonden en ik kan me niet meer
met de zaak bemoeien. Ook is een van de andere kinderen naar ons 'overgestapt' en 'n vriendje
van m'n oudste zoon woont een jaar bij ons. Ik heb als moeder van vier kinderen het ook erg druk.
We wonen mooi in een erg groot en helaas bewerkelijk huis. De zaak van mijn man gaat na een
poos steeds slechter en hij krijgt ontslag. Daarna probeert hij allerlei eigen zaakjes op te zetten,
maar al het verdiende en gespaarde geld vervliegt aan misgrepen en gebrek aan kapitaalinzicht
en doorzettingsvermogen. Er komen heftige ruzies en we gaan uit elkaar. Ik vertrek en hij stuurt
 |
 |
 |
 |