De Bonte Was, VROUWENWERK, Amsterdam 1975
10
eentje want geen arbeiders aan tafel en meneer verlangt knijp-
en voelwerk, en na anderhalf jaar kun je er niet meer tegen,
voetveeg te zijn voor mevrouw en het doodangstig gevoel voor
meneer.
Dan met veel moed (voor een 15-jarige) ga je werken bij een
grote fabriek met een geweldig sociaal gevoel voor hun arbei-
ders (denk je). Je zoekt een kosthuis en gaat beginnen met een
verward gevoel: hoe nu verder? Nu,je komt aan de lopende band,
de hele dag tv monteren, steeds sneller om wat meer premie te
ontvangen om dan te ontdekken dat al gauw van je verlangd
wordt om zo snel te blijven werken, want het kan. Dus maar
weer aangespoord worden om nog sneller te werken wil je die
extra premie nog krijgen en ga niet teveel naar het toilet
want dan ligt je werk stil en word je er gauw uitgeknikkerd en
dat naar het toilet gaan was geen eenvoudige zaak! Eerst vra-
gen of het kon, dan naar de chef vragen om de sleutel, terwijl
dan maar al te vaak meneer de chef je vroeg of het soms weer
zo laat met je was (menstruatie) en of je soms de hele dag
weer pissen moest, fijne chef. Maar je had ook echt fijne
chefs want er was een man die wel wat in je zag en ook zag dat
er wel wat anders weggelegd kon zijn voor meisjes, hij vroeg
me dan ook of ik toch niet liever wilde gaan leren, nou en of!
Maar toen kwam de brief van moeder, thuis komen, ik ben de
baas nog altijd over jou en werken zal je. En dan ga je maar
weer werken terwijl je hoofd jeukt om te gaan leren maar dat
ebt wel weg hoor,geloof me je stompt af,komt 's avonds moe
thuis,geen geld geen boeken, alleen thuis ontzettend veel el-
lende en verdriet,ouders beiden drie keer getrouwd je denkt
God nee ik niet, nooit, totdat je een man ontmoet die lief is.
Jezus een mens lief voor mij, nou komt alles toch zeker goed
dat kan niet anders. Je trouwt, denkt eigen baas te zijn. Ja
je blijft wel werken hoor want man verdient nog niet zoveel
maar je bent vrij...vrij van wat? Je man had ook geen kans
gehad te leren,dus hij is nu ook vrij dat te doen. Nu,hij gaat
leren. Jij wil ook wel maar twee werkhuizen per dag plus je
eigen huis is niet eenvoudig hoor.Maar dan duw je en dring je
toch dat het gaat.
Operazangeres wilde ik worden,op naar het amsterdams konser-
vatorium om dan te horen: prachtige stem, geen opleiding gehad
kunt niet terecht. Maar goed,toch met veel dringen les van het
hoofd zelf, nu daar ga je dan 's morgens en 's middags werken
bij mevrouw, thuis komen gauw je werk en dan leren, zaterdags
amsterdam zalig zingen, ja dat wil ik. Alles heb je er voor
over. Na vijf jaar een baby, studie opzeggen, na enkele jaren
weer beginnen, nee zegt manlief: jij hoort hier thuis bij het
kind, bovendien heb ik zelf nu een goede baan en moet ik nog
al eens weg en dus kan jij niet weg met je zang (die zang was
toch zeker maar een grapje,kom nou!) En dan na al die jaren
moeite (werken binnens- en buitenshuis, studeren, alles ook