De Bonte Was, VROUWENWERK, Amsterdam 1975
42
tien jaar later, nog toegedaan. Liefde is in wezen a-sociaal.
Het huwelijk is een sociale instelling en verhindert de
liefde).
Jaren ben ik blijven dubben over trouwen. Net zo lang tot
ik, omstreeks mijn 26ste, heel zeker wist dat ik het nooit
zou doen. In die jaren had ik steeds gewerkt en was door
mijn werk bijna opgevreten. Tussen mijn 25ste en mijn 26ste
ontdekte ik allerlei dingen in mezelf die ik vreselijk vond
en waarvan ik m'n baan de schuld gaf: ik kon niet meer ge-
zellig kletsen maar was helemaal verzakelijkt. Ik was bang
voor telefoneren omdat ik de andere persoon niet kon zien
en ik was uitermate wantrouwig geworden: ik lette altijd
heel goed op of iemand me een loer draaide. Ik durfde niet
meer goed in een volle tram te zitten. Ik begon verlegen
te worden, onzeker, en te twijfelen aan al m'n vermogens
behalve aan die welke ik voor m'n werk nodig had want die
deden het best (m'n andere vermogens werden niet meer ge-
bruikt - vandaar die onzekerheid). Ik was agressief geworden
maar kon dat niet uiten, ook niet op m'n werk. Ik zat name-
lijk niet in een systeem met mensen boven en beneden me. Er
waren wel typistes voor m'n brieven maar die waren niet van
mij afhankelijk, en de mensen boven me bemoeiden zich eerder
te weinig dan te veel met me. Bovendien was ik - aanvanke-
lijk - verreweg de jongste en de enige vrouw van m'n kolle-
ga's; toen dit later veranderde was ik al verstard in een
zwijgende werkhouding. Wel leerde ik op den duur in gesprek-
ken heel goed hele adremme dingen zeggen, en hatelijke, en
had daarbij altijd het laatste woord (dit was er natuurlijk
niet bevorderlijk voor om eens lekker met iemand te kletsen,
laat staan te praten over wat je dwars zit).
Ik voelde me lichamelijk nooit meer fit en dacht niet meer
aan liefde en leven, alleen nog maar aan overleven. Ik had
nauwelijks meer behoefte aan seks. Ik had het erg druk,
was altijd tussen ziek en niet-ziek in, moest m'n werk in-
halen als ik ziek was geweest, werd dan weer moe, enz.: een
cirkel van het ene gat met het andere stoppen, altijd met
je hoofd bij het werk, veel thuis werken om niet al te
veel achter te raken op de tijdschema's. Dat betekende dat
ik me alleen nog op vakantie echt kon ontspannen.
Ik zat soms dagen achter elkaar als ik 's morgens naar
m'n werk ging, eerst op de fiets, later in de auto, half
hardop te schelden op de mensen van m'n werk. Ik voelde
me niemand meer, voelde me steeds leger worden, lachte
nauwelijks meer en helemaal niet meer van harte, luisterde
niet meer naar muz1ek en dacht steeds maar: d1t wordt steeds
erger, ik overleef het niet, over een tijdje voel ik niets
meer en ik hoop dat het gauw zover is, want als ik niets
meer kan voelen kon ik me ook niet meer rot voelen. Ik zag
geen uitweg meer. Bij vlagen keek ik in de krant naar andere
 |
 |
 |
 |