De Bonte Was, VROUWENWERK, Amsterdam 1975
45
vrouwenberoep geweest. Totdat de mannen er brood in gingen zien. Zij waren natuurlijk niet
tevreden met het gewoon maar een kind op de wereld helpen. Nee, zij maakten er een
specialisme van: de gynaecologie. Ze gingen zich bezighouden met alles wat te maken heeft
met vrouwelijke voortplantingsorganen en met de zorg voor het baren, mits dat baren
ingewikkeld was. Alle stuitliggingen, vroege geboorten en keizersneden zijn van de mannen.
'Gewone' bevallingen zijn voor de vroedvrouwen. Gynaecologen genieten dan ook een hoog
aanzien en een hoog salaris. Vroedvrouwen niet. Mannen laten dus vrouwen toe binnen hun
beroepen op momenten dat zij ze niet zo aantrekkelijk meer vinden. Zelf houden ze dan de
aanzienlijke posten. Van de typiese vrouwenberoepen pikken ze de aanzienlijke plekken in,
en daarmee een heleboel geld.
Het zijn maar bepaalde periodes, waarin vrouwen worden toegelaten in mannenberoepen:
- In tijden van economische bloei: er is dan geld om nieuwe gebieden te exploreren. Dat doen
de mannen. Vrouwen mogen dan het 'afgezaagde' werk doen.
- Als er oorlog is. Alle vrouwen worden dan opgetrommeld om hun onmisbare diensten aan
het vaderland aan te bieden. Werken levert in tijd van oorlog hoe dan ook geen prestige meer
op. Het prestige wordt dan ontleend aan het bezig zijn met de oorlog. En dat doen de mannen.
- Als er revolutie is. Ook dan mogen/moeten vrouwen meewerken. Waarschijnlijk ontlenen
mannen in zulke tijden prestige aan het verdrijven van de onderdrukker (aan het overwinnen
van de tegenstander, net als in de oorlog), en niet aan het op poten zetten van een
menswaardig bestaan. (In Cuba zijn de vrouwen alweer naar huis gestuurd, wat China
oplevert moeten we nog maar afwachten).
Mannen zijn niet altijd geïnteresseerd in vrouwenberoepen. Wel wanneer ze er brood in zien.
Zoals bij de gynaecologie. De kok, kleermaker, tuinman, pedagoog, babyvoedselfabrikant
bestaan ook bij de gratie van het overnemen van typiese vrouwenaktiviteiten. Maar dan wel
met aanzien en een redelijk salaris, terwijl vrouwen het door de eeuwen heen onopgemerkt en
onbetaald gedaan hebben.
Hoe slechter het met de ekonomie gaat, hoe meer brood mannen in vrouwenwerk zien en hoe
meer vrouwen dus uit hun beroep verdreven worden. Vrouwen raken altijd het eerste
werkeloos, omdat mannen beginnen met de vrouwenberoepen over te nemen. In de typiese
vrouwensektor van het verzorgende werk komen op het ogenblik steeds meer mannen (in
principe niet erg, alleen het moment waarop maakt het verdacht). Dit gaat ten koste van de
vrouwen in het algemeen, omdat er minder arbeidsplaatsen voor hen zijn. Maar ook gaat het
ten koste van het aanzien dat vrouwen - zij het beperkt - zich binnen deze beroepen tot nu toe
konden verwerven. De aanzienlijke plaatsen worden ingenomen door de mannen.
Opvangcentra voor minderjarigen, afdelingen voor fysio-, ergo-, arbeidstherapie,
vormingscentra, buurthuizen, wie staan er aan het hoofd? Grotendeels mannen, terwijl dit
werk zo'n jaar of tien geleden bijna uitsluitend door vrouwen gedaan werd.
We kunnen dan ook verwachten dat over een tijdje mannen hoofdverpleger zullen zijn, hoofd
van kleuterscholen, leider van peuteropvang, hoofd van de typkamer, kraamverzorger, diëtist,
jeugdbibliothecaris: allemaal aantrekkelijke vrouwenberoepen.
En zo gaat het maar door. Afhankelijk van wat mannen met elkaar aan het uitvreten zijn -
oorlog, revolutie, koloniale uitbuiting met als risiko ekonomiese terugslag - mogen wij
vrouwen al dan niet opdraven om het noodzakelijke werk op te knappen. Eer zullen we er
 |
 |
 |
 |