De Bonte Was, VROUWENWERK, Amsterdam 1975
83
men met: de chef halen, schorsing, ontslag, premie inhouden,
verder stipt op tijd beginnen, niet naar de w.c., enz. Er
wordt op toegezien dat iedereen op zijn plaats blijft om het
tempo aan te houden. Je wordt direkt teruggestuurd als je e-
ven bij je machine vandaan loopt, al draait hij door. Die
kluistering aan de machine is een doel op zich geworden en
niet meer in eerste instantie funktioneel. Ook als je even
niets te doen hebt moet je 'je plaats weten'. Het liefst zou
de cheffin me vastschroeven op m'n kruk en m'n mond dicht-
pleisteren. Als je tenminste zitten mag, want soms is ook dat
niet toegestaan, hoewel het werk uitstekend zittend verricht
kan worden.
Een fors aantal meisjes en jongens slikken valium. Gedeelte-
lijk zal dit te maken hebben met hun huiselijke omstandig-
heden, maar het kan beslist niet los worden gezien van deze
produktiesfeer.
De meisjes leren nieuwelingen hoe ze het hardst kunnen wer-
ken. Men werkt hard uit een gevoel van eigenwaarde. Het is de
enige manier om beloning te ontvangen en vriendschappen wor-
den dikwijls getaxeerd op 'hard kunnen werken'.
In de krant las ik dat de produktie van onze fabriek het
laatste kwartaal enorm is gestegen. Wie weet dat dit gebeurt
door uitbuiting in de zuiverste vorm?
De produktie wordt opgevoerd door de normen te verhogen.
Eerst gingen er vierentwintig puntzakken in een doos, daar-
na dertig. De norm van driehonderd grote dozen blijft echter
gehandhaafd. De mensen praatten er wel over, maar nooit werd
er keihard geweigerd. Ook als je met twee in plaats van drie
personen aan de machine staat blijft de norm die geldt bij
volledige bemanning geëist worden. Laat je zien dat je op
zijn GUNSTIGST twintig dozen kan produceren dan moet je de
volgende dag er MINSTENS twintig maken. Iedere prestatie wordt
getoetst aan de snelste.
Een enkele keer leverde verzet iets op. Toen Joke en ik op een
dag niet meer konden van moeheid omdat de machine veel te snel
draaide en we die ochtend al ruim twee wagens hadden gedraaid,
spraken we af die middag een pauze af te dwingen. Maar toen
het zover was reageerde zij niet en moest ik alleen naar
cheffin Ida die zei: 'De machine moet doordraaien, maar ik
neem het wel over'. Dat was nog nooit gebeurd en Joke en ik
voelden het als een overwinning. Hieruit blijkt dat je niet
alles hoeft te pikken. Als je niet protesteert tegen te hard
werken krijg je dat later op je brood - EENS KUNNEN IS ALTIJD
MOETEN. Bovendien voelt Ida eens aan den lijve hoe snel die
machine gaat.
Je moet veel gein trappen om niet te merken dat je zo hard
werkt. Hangt er een rotsfeer dan ben je geneigd je toe te leg-
gen op het werk en werk je steeds zo hard mogelijk.
Omdat je minstens met z'n tweeën aan de machine werkt ben je
 |
 |
 |
 |