De Bonte Was, MOEDERBOEK, Amsterdam 1976, feministiese uitgeverij de Bonte Was
23
zo'n last van hebben), als het niet zo was dat de afwezigheid van aan-
dacht veroorzaakt wordt door beknotting. Als je meisjes iedere aktivi-
teit verbiedt behalve met poppen te spelen - andere vormen van aktivi-
teit zijn immers onvrouwelijk - hoef je ook niet op te letten of ze niet
uit bomen of in de sloot vallen (zie de verhalen in dit boek van de
getergde moeders van jongetjes); en als je iedere vorm van agressiviteit
verbiedt, zijn ze ook niet lastig. Omdat meisjes geen maatschappelijke
toekomst hebben, behalve dan die van vrouwen moeder - tegenwoordig
misschien met enige vakbekwaamheid voor het geval van echtscheiding -
hoeven er geen oorspronkelijke eigenschappen te worden gespaard in
het dooddrukkingsproces; ze kunnen eenvoudig over de hele linie wor-
den afgeknepen. (Overigens is de vrouwenbeweging er het levend bewijs
van dat niet alle ouders dat volledig doeltreffend doen, dat sommige
meisjes tegen de verdrukking ingroeien).
Moeders zien meestal niet meer perspektief in hun dochters dan de
herhaling van hun eigen leven, dat zij meestal, bewust of onbewust, niet
hoog schatten. En als de dochters zich bij deze visie aanpassen, hoeven
zij moeder alleen maar braaf na te doen (voorzover ze dat niet al, als
kleine aapjes, vanzelf doen). En de visie van vader wordt bepaald door
hun man-zijn; zij willen in hun dochters juist die vrouwelijke aspekten
die zij eroties vinden - en omdat ze in de tegenwoordige situatie van het
kleine gezin bijna een monopolie hebben in het geven van waarderende
aandacht, lukt het ze vaak genoeg om van hun dochters kleine kokette
meiden te maken (om dan maar de lichtste vorm te nemen van wat
Phyllis Chesler in 'Vrouwen en waanzin' verkrachting noemt).
En zo is, in het kort gezegd, het meisje voorgeprogrammeerd als vrouw
en moeder. Ze zal een man zoeken omdat 'het zijn van een man' de
enige manier is om liefde en aandacht te krijgen; en ze zal kinderen
krijgen omdat dat de enige manier is om maatschappelijk serieus ge-
nomen te worden; en als alles goed gegaan is heeft ze de gebaren van het
moederschap al ontelbare keren geoefend op de pop en bij moeder in de
keuken. Ze is voorbereid op het voeden van anderen, doordat haar
iedere mogelijkheid om haar energie voor zichzelf te gebruiken ont-
nomen is. En ze is ook voorbereid op vormen en op monsterschap,
doordat haar verboden is haar agressie te uiten behalve voor een op-
voedend doel: zoals moeder en de juf kwaad zijn ter handhaving van de
sociale normen van de omgeving. Ze voelen zich schuldig en zitten in
angst. Want het moederschap dat wij kennen is in dezelfde tijd ontstaan
als de psychologie, en door deze bepaald en uitgewerkt. Moeders, in het
biezonder middenklasse-moeders, weten dat zij verantwoordelijk zijn
voor de gevolgen van hun woede. Ieder opvoedingsboek, iedere televisie-
serie, iedere kinderrubriek in een vrouwenblad vertelt dat het slecht is
voor kinderen als hun moeder kwaad op ze is. In ons a.s. boek over
hulpverlening gaan we hier verder op in). Kinderen kunnen kompleksen
krijgen, neuroses en angsten, homoseksueel worden enz. Allemaal
moeders schuld.
Agressie van vrouwen is sociaal en socialiserend. Meisjes halen geen
vogelnesten uit, maar ze pesten elkaar als hun uiterlijk niet aan de
standaard norm voldoet. Dat pesten is het hevigst in de tijd dat hun
werkelijke vorming voltooid wordt: op hun achtste of tiende, als school
en ouders erin geslaagd zijn alle uitzicht op werkelijke aktiviteit te ver-
nietigen. Dan hebben ze al een hoop agressie af te reageren.
Maar als ze werkelijk opgesloten zijn, als alle illusies van prins op 't
witte paard en schattige babies vervlogen zijn, dan is er pas goed reden
tot woede. Er is geen manier om die kwijt te raken zonder in eigen vlees
te snijden. Kwaad zijn tegen je man helpt niet, want die heeft alle
machtsmiddelen. Kwaad zijn op je kinderen is daarentegen in zekere zin
je plicht, want hoe vaak doen ze niet dingen die ze niet mogen, en die
 |
 |
 |
 |