De Bonte Was, MOEDERBOEK, Amsterdam 1976, feministiese uitgeverij de Bonte Was
19
Nadat ze een tijdje In het hokje onlust-frustratie hebben gezeten, gaat
dit zich uiten: je reageert. af op het kind. Je hebt ook niemand
anders: je man is er niet (naar zijn werk) en als je agressief tegen hem
bent komt er ruzie en die ruzies verlies je op den duur; je raakt door je
kind er steeds meer aan gewend zacht en toegeeflijk te zijn (een houding
overigens die ook de man zich maar al te graag laat aanleunen). Dus je
mokt, zeurt of zwijgt demonstratief tegen je man, de sterkere, en
reageert af op je kind, de zwakkere. Ooit komt het moment dat je het
kind slaat. Omdat het alweer 's nachts huilt, of alweer heeft gekotst, of
omdat je te moe bent om wat dan ook nog te verdragen, zeker aandacht,
vragen.
Ongemerkt ben je zo op plaatsje drie van het moederbord gekomen: bij
monsterschap. Want je vindt jezelf monsterlijk. Je eigen kind slaan. . .
Welke moeder doet zoiets? En je spoedt je naar vakje vier: schuldge-
voel. Je wil het goedmaken en je komt weer terecht bij. . . voeding.
Enzovoort. De kringloop van de moeder. Altijd maar door. Altijd be-
wegen aktiviteiten en gevoelens van de moeder zich binnen de vier door
ons aangegeven punten. Je komt daar, binnen de klassieke gezinssitua-
tie, nooit op een prettige manier weeruit.
Eruit komen gebeurt alleen als je doorschiet, je wankel evenwicht ver-
liest of uiteindelijk één bonk vriendelijke zorgzaamheid bent geworden;
je schiet door, via frustratie en/of schuldgevoel (die bij elkaar horen,
daarom staan ze op de tekening ook dichtbij elkaar). Je agressie heb je
niet kunnen uiten die is naar binnen geslagen en vormt daar met de al
bestaande emoties een verwarde brei die voor anderen alleen nog waar-
neembaar is als zeurderige verongelijktheid. Zo dichtgeslagen, kun je
doorschieten naar verwarring, totale moeheid, of, erger nog, algehele
machteloosheid: je gaat vergeten wie je zelf bent en wat jij zelf ook al
weer wou en wilt, want je wilt en hoeft niets meer (identiteits- of
zelfverlies). Je wordt depressief, kwelt jezelf. Je raakt ,aan de
kalmeringspillen. Uiteindelijk kom je terecht in een psychiatriese in-
richting als je pech hebt (of in een feministiese praatgroep als je geluk
hebt en nog in staat bent die ene stap te zetten). Het moedergevoel dat
zich beweegt tussen de vier uitersten voeden, leeggezogen worden, a-
gressie en schuldgevoel komt niet zomaar uit de lucht vallen. Er is basis
voor: je taak als moeder, de opvoeding die van je verlangd wordt.
Die taak beweegt zich tussen de twee polen voeding(liefde) en monster-
schap. Op de tekening is 'opvoeden' de basis waarop het bouwsel van de
gevoelens van de moeder rust.
Wie eist eigenlijk dat je je kinderen opvoedt? De maatschappij. Er zijn
vast wel vrouwen die zich kunnen voorstellen dat ze met hun kinderen
gezellig in een bos zitten, ver van de bewoonde wereld en daar lekker
blijven. De opvoeding van je kinderen zou er in zo'n situatie natuurlijk
heel anders uitzien. Maar er zijn geen afgelegen bossen meer. Dus moe-
ten we opvoeden.
Nu moet je niet meteen denken: 0 ja, de maatschappij weer. Want de
maatschappij bepaalt ècht tot in alle details de opvoeding die jij geeft.
In onze maatschappij wordt een kind opgevoed om zijn of haar
toekomstige taak en positie in die maatschappij te gaan vervullen, en
het is in het belang van het kind èn van die maatschappij als het daar-
voor goed is toegerust. De maatschappij stelt een boel eisen.
Een deel daarvan moet jij in je opvoeding stellen.
Nu is 'de maatschappij' geen ambtenaar die aan je deur komt en bevelen
en formulieren uitdeelt. Zo eenvoudig liggen de zaken niet. Toch kan de
maatschappij jou eisen stellen, ondanks het feit dat hij iets vaags en
ingewikkelds is. De 'maatschappij' wordt gevormd door alle mensen bij
elkaar (al nemen sommigen er meer plaats in dan anderen, en al nemen
vrouwen er naar aantal evenveel plaats in als mannen maar naar belang-
 |
 |
 |
 |