De Bonte Was, MOEDERBOEK, Amsterdam 1976, feministiese uitgeverij de Bonte Was
56
Geschiedenis
Ontstaan van het moderne moederschap
Dat vrouwen kinderen 'dragen' en baren is een biologisch (voorlopig)
onontkoombaar gegeven. Dat zij ze de eerste tijd voeden is tot een halve
eeuw geleden een praktiese noodzaak geweest. Maar er zit aan moeder-
schap heel wat meer vast, en daar is niets natuurlijks aan.
Moederschap is verbonden met zorg voor de kinderen gedurende de hele
periode van hun kind zijn. En de zorg voor de kinderen is weer onont-
warbaar vertoonden met de zorg voor de man, met het huishouden;
zodat dit hele kompleks van bezigheden door de mannen wordt gezien
als een biologische roeping van de vrouw tot voeding en koestering.
Deze roeping is een mooi woord voor bezigheden die door mannen als
oneervol worden gezien; deze bezigheden worden de vrouwen toege-
schoven omdat zij worden uitgesloten van de echte mooie mannenbezig-
heden die er in bestaan zich de kracht van andere levende wezens toe te
eigenen (dit hebben we verder uitgewerkt in ons boek 'Vrouwenwerk',
blz.116). Moederschap en mannelijkheid vullen elkaar aan. Mannen kun-
nen zijn zoals zij zijn - voortdurend bezig met de uitbreiding van macht
en rijkdom - ómdat ze de menselijke verzorging aan de vrouwen kunnen
toeschuiven. Hun strijd onderling gaat er verder om wie in staat zal zijn
helemaal niet te hoeven werken: die mannen vormen de heersende
klasse. Vrouwen staan buiten deze strijd, maar zij voelen de gevolgen
ervan aan den lijve. Niet alleen in het verschil of je bij een heersende
man hoort of bij een onderdrukte, en of het oorlog is of vrede, maar
ook in de betekenis van de begrippen 'vrouw' en 'moeder' in het alge-
meen.
'Moederschap' zoals wij dat kennen bestaat nog niet zo lang. Tot een
halve eeuw geleden werkten de meeste vrouwen op het land, in allerlei
bedrijven, thuis aan het weefgetouw of de kantklossen, in de huishou-
ding bij anderen, enz. Kinderen baren en opvoeden deden ze tussen de
bedrijven door. Zodra de zoons lichamelijk zelfstandig waren werden ze
voorbereid op hun latere leven, bij vader op het land of in de werk-
plaats, of ze werden uitbesteed als leerling in de werkplaats van een
baas, als page bij een ridder of op de kloosterschool om priester te
worden. De meisjes deden met moeder mee in huishouding en be-
drijf, dat ging allemaal vanzelf. Kinderen liepen tussen de grote mensen
door, zij droegen kleine grotemensenkleren en gedroegen zich als kleine
mensen. Ze hoorden er gewoon bij. Zij hoefden niet naar bed als er
feest was en werden niet weggestuurd als er gevrijd werd (dat kon
moeilijk want iedereen sliep samen in één bed). En de grote mensen
wilden ook best lekker aaien als dat zo uitkwam. - Dit was globaal de si-
tuatie tot even na de middeleeuwen. .
Als kinderen geen apart soort mensen zijn, zijn moeders dat ook niet.
'Moeders' ontstaan pas als kinderen beschouwd gaan worden als afzon-
derlijke, onschuldige, seksloze wezens, die beschermd en opgevoed
moeten worden. Om daarvoor de verantwoordelijkheid te moeten
dragen moeten vrouwen veranderd worden.
Deze veranderingen spelen zich af in de tijd dat onze moderne samen-
leving ontstaat, zeg maar in de 18de eeuw, in de samenhang met al die
andere ontwikkelingen die het kapitalisme mogelijk maken: de verande-
ring van boeren en handwerkers in 'vrije' arbeiders (doordat zij hun
eigen middelen van bestaan verliezen), van edelen en handelaren in
kapitalisten (doordat zij zoveel rijkdommen verzameld hebben dat zij
daarmee fabrieken kunnen beginnen en anderen voor zich kunnen laten
 |
 |
 |
 |