De Bonte Was, MOEDERBOEK, Amsterdam 1976, feministiese uitgeverij de Bonte Was
52
We hebben gezegd dat moeders t.o.v. hun kinderen in een vicieuze cirkel
van voeden, leegte, frustratie, agressie en schuldgevoel zitten; maar daar-
bij komt natuurlijk dat veel leegte, frustratie, agressie en schuldgevoel
dikwijls niets met de kinderen te maken hebben. Ook vrouwen zonder
kinderen kennen deze gevoelens: zij hebben in het algemeen te maken
met het gebrek aan mogelijkheden voor vrouwen in de samenleving
(voor de volledigheid nog eens: voor de meeste mannen heeft deze
samenleving ook niet veel mogelijkheden, maar op een andere manier
dan voor vrouwen en daarom beleven ze dat ook anders; zie daarover de
boekenkasten over 'vervreemding' en zo).
Zolang vrouwen maar helemaal niets voor zichzelf willen, kunnen ze
met een beetje geluk een tamelijk rustig bestaan hebben. Maar o jee,
zodra ze dat wel willen, en niet listig genoeg zijn om dat helemaal te
verbergen of het in - in de betreffende omgeving erkende - kanalen te
gieten (voor sommige vrouwen tennissen, voor andere kinderkleren
naaien of halve dagen werken; zeker voor vrouwen met kinderen zijn
die kanalen maar smal) dan komen de tegenwerking, de kritiek, de
teleurstellingen. En daar word je kwaad van: op je man, op je (schoon-)
moeder, op de buren, op je baas. En als je kwaad bent - op wie dan ook
- ben je gelijk een monster. Want dan stort de veilige wereld van je
kinderen in, ze kijken met verschrikte ogen naar je. Misschien krijgen ze
wel nachtmerries, kunnen ze niet slapen, wat al niet.
Toen ik bezig was mijn zelfstandigheid op mijn man terug te veroveren -
iets wat om de een of andere reden vreselijke ruzies schijnt te moeten
meebrengen - werden de kinderen regelmatig wakker met dromen over
op elkaar schietende legers, vechtende leeuwen en tijgers en zo. Dat is
dan een goede reden om het losmakingsproces te versnellen. Maar is een
afwezige moeder ook niet een soort monster?
VOLLEDIG GEBONDEN EN OPGESLOTEN
Toen ik tot mijn grote schrik zwanger bleek, trouwden we. Ik brak mijn
studie, die ik toch niet zo interessant vond als ik had gedacht, af omdat
mijn studierichting een van de weinige was die in de universiteitsstad
waar wij gingen wonen niet werd gedoceerd. En omdat ik me schaamde
om in de stad waar iedereen me gekend had als meisjesstudent een
zwangerschap uit te dragen verbrak ik alle kontakten met de mensen die
ik daar had leren kennen. Ik zei dat ik ging trouwen, pakte mijn koffers
en ging. Het onderwerp zwangerschap was taboe.
Zo begon ik een nieuw leven. Ik kreeg allemaal nieuwe vrienden: die
van Jan. Het leek eerst best een leuk leven, de relaties met die nieuwe
vriendenkring waren wat warmer dan ik voordien gekend had, en hoe-
wel ik het leven als full-time studente wel miste, genoot ik toch van wat
ik ervoer als een volwassen worden. Jan moet iets dergelijks gevoeld
hebben, want een van onze vrienden zei verbaasd, toen hij hoorde dat
we moesten trouwen: 'Maar ze zijn er zo blij mee! '
Ik begon dapper aan een M.O. studie, die in het eerste jaar geen college-
lopen met zich meebracht, en omdat dat allemaal wel goed ging voelde
ik mij in het studentenhuis waar wij woonden nog geen tweederangs-
burger.
Maar voor die zwangerschap schaamde ik mij vreselijk, zo zelfs dat ik nu
nog medelijden heb met iedere zwangere vrouw die ik tegenkom. Zo'n
gevoel van: 'Zo, stumper, ben jij er ook ingestonken'. En ik wist ook
zeker dat iedere vreemdeling aan me zien kon dat het een moetje was.
Toen werd de baby geboren, een snoezig meisje, alles even voorspoedig,
en wat waren we er blij mee. Op de dag voor de geboorte verloor ik
vruchtwater op de markt, maar gelukkig zag niemand iets, want ik vond
 |
 |
 |
 |