De Bonte Was, VROUWENWERK, Amsterdam 1975
28
32), dat je wel eens gaat denken wanneer ben ik nu eens aan
de beurt. En omdat ze dat allemaal toch niet begrijpen doe ik
het maar zonder begrip. Lekker voor mezelf naar school met
andere vrouwen die met dezelfde problemen zitten,me hel-
pen als ik het niet meer zie zitten en omgekeerd help ik
hun waar ik kan, graag en met liefde want ik hou van
vrouwen (nu wel).
KORTOM
Door iemand is mij gevraagd iets te schrijven over hoe ik
mij als vrouw, huisvrouw, moeder voel of gevoeld heb. Daarbij
bleek dat er na 't stellen van die vraag haast altijd nega-
tieve reacties kwamen,in de zin van: alsof 't leven van
vrouw (van mijn man), huisvrouw en moeder (van onze gezamen-
lijke kinderen) nu altijd zo'n doffe ellende zou zijn.
Op de eerste plaats vind ik dat het nooit het één of het
ander is.'t Heeft hele fijne,maar ook hele moeilijke aspec-
ten. Als ik nu terugkijk op mijn leven,- en daar heb ik een
beetje recht op: leeftijd 61 jaar,40 jaar getrouwd en moeder
van 10 kinderen - dan is er een heel scala van mooie en min-
der mooie dingen. Ik was van mezelf 'n nogal ernstig en
moederlijk meisje en vond het vanzelfsprekend dat ik zou
trouwen. En kinderen krijgen was daar een eerste vereiste
bij. Ik herinner mij dat ik als jong meisje altijd zei:
liever tien dan niet één! Dat het er inderdaad tien werden,
was mede door de moeilijke financiële omstandigheden wel
teveel van het goede. Ik kan dan ook niet zeggen dat ik
steeds weer blij was als er zich opnieuw een aankondigde!
Maar ik was toch teveel moeder om ze toch weer niet iedere
keer met liefde te ontvangen. Dat was nu een keer mijn taak
(de mij opgelegde rol zouden we nu zeggen). Hoe moeilijk ik
het ook had, ik had toen zeker niet het gevoel dat ik mijn
leven verknoeide, of dat ik misbruikt, uitgehold werd.
Achteraf gezien, mede door de veranderende wereld om ons
heen, en door m'n eigen bezigzijn (waar ik nu eindelijk tijd
voor heb) met rollenpatroon, emancipatie, enz., krijg ik na-
tuurlijk wel het gevoel van: Mijn God, wat had ik wel niet
allemaal kunnen doen (voor mezelf), maar ook: Wat heb ik m'n
kinderen (doordat ik er teveel had) eigenlijk tekort gedaan!
Nu,nadat alle kinderen de deur uit zijn en ik eindelijk
- veel te laat overigens - begonnen ben 'n beetje aan mezelf
te werken ('n groot woord), ga ik wel eens denken dat ik
mezelf teveel heb laten leven,'t allemaal maar heb laten
gebeuren, zonder nadenken, vanzelfsprekend, omdat het nu een-
maal zo hoorde. Eigenlijk pas sinds oktober 1974, toen ik op
de V.O.S.-cursus ben gegaan, ben ik mezelf van veel dingen
bewuster gaan worden. En ik moet zeggen, hoewel ik me altijd