De Bonte Was, MOEDERBOEK, Amsterdam 1976, feministiese uitgeverij de Bonte Was
37
een beheerste vorm te gieten, met hoor en wederhoor en bewijsvoerend
met voorbeelden. Fraai werd het nooit, maar ik knapte er wel van op.
In het tweede jaar van die periode schreef ik zo'n stuk over mijn vader,
van wie ik erg veel hield, maar die mij soms wanhopig en razend kon
maken. Ik had het juist af, het was laat in de middag geworden en toen
kwam mijn moeder binnen. Ik kon mijn papier niet zo gauw meer
wegmoffelen. Zij keek er op en zag direkt de dubbelzinnige slotzin en
dat ik over vader geschreven had. Zij pakte het papier en las mijn
verhaal snel door. Verschrikkeljjk boos was zij en ik hoorde haar zeggen
'schandalig' en 'hoe kun je' en 'dat zit je dus te doen, als wij denken dat
je zit te werken'. En: 'Hier mag vader nooit wat van te weten komen'.
Vervolgens pakte zij alle beschreven papieren van mijn tafeltje, ver-
scheurde ze ongelezen en zei: 'Nu verbied ik je voor eens en altijd om te
schrijven'. Sindsdien werd ik gekontroleerd, ik weet niet eens meer hoe.
De herinnering is weg aan hoe het daarna in het kamertje was, ik weet
niet eens meer of ik er nog wel mocht zitten. Na enige tijd mocht ik wel
weer met mijn enig overgehouden korrespondentievriend schrijven maar
ik herinner mij dat uitsluitend, omdat het zo pijnlijk was om hem uit te
leggen, waarom ik in zo'n lange tijd niets van me had laten horen.
Mijn broer en ik gingen tegelijkertijd uit huis. Hij ging naar Groningen,
dat had ik ook gewild, maar voor mij werd Leiden uitgezocht omdat het
zo akelig voor moeder was als haar enige dochter zo ver weg ging. Ik
kreeg aanzienlijk minder maandgeld dan mijn broer. 'want een meisje
heeft minder nodig'. Maar dat ervoer ik als kleinigheden, die ik direkt
vergat. Ik kwam vrij en ging studeren. Die twee jaren in Leiden waren
veruit de gelukkigste, die ik ooit gekend had.
Ik was formeel al ingeschreven voor het derde jaar toen mijn ouders
ernstig met mij wilden praten. Zij hadden geldzorgen, zij waren bang
dat het hun niet zou lukken om alle drie hun kinderen te laten stude-
ren. En als ze het op den duur niet zouden kunnen volhouden, dan
moesten de jongens toch vóórgaan. Niet alleen was ik een meisje, ik was
ook verloofd en zou dus gaan trouwen. (Wat een schrik toen ik dat
hoorde: nog minstens drie jaar zou die jongen nog moeten studeren
voor hij klaar was en ik dacht bij mijn verloofd zijn niet aan trouwen,
maar aan permissie om te vrijen en samen te zijn). Ik zou studie toch
niet af kunnen maken en het was goed voor mij om te leren huishouden
en waar kon een meisje dat gemakkelijker leren dan thuis bij haar eigen
moeder. Als ik geen studiegeld meer kostte, wilden zij mij later een
huwelijksuitzet geven. Bovendien, ik wist toch ook, dat moeder voort-
durend ziek was, dat er extra hulp nodig was. En als ik nu thuis zou
komen, kon er ook op huishoudelijke hulp gespaard worden. Zij vroe-
gen mij om het hiermee eens te zijn.
Ik verweerde mij met 'maar ik mocht toch ook kiezen? ' 'Ja' zeiden
mijn ouders. Zij hadden mij nu alles uitgelegd en nu moest ik zelf
kiezen. Ik vroeg bedenktijd. 's Nachts dacht ik er hevig over na en de
volgende dag deelde ik mijn ouders mede, dat ik naar Leiden terug
wilde, ik hoefde geen uitzet, ik wilde verder studeren. Dat was mijn
keuze. Ik vond mezelf wel hard met dit besluit, maar ik wilde toch maar
één ding, terug naar de omgeving, het werk, de vriendschappen, waarin
ik mij thuis voelde. Toen vielen mijn ouders verschrikkelijk tegen mij
uit. Zij waren niet alleen boos, maar ook verontwaardigd. Zij hadden
van mij verwacht, dat ik uit mezelf zou kiezen om hen te helpen nu zij
hun zaken zo aan mij hadden blootgelegd en na alles wat zij voor mij
hadden gedaan. Zij waren heel erg in mij teleurgesteld, zeiden ze en zij
twijfelden er aan, of zij hun dochter wel goed hadden opgevoed nu ze
zagen hoe egoïsties ik was.En: het was heel jammer dat ik het niet uit
mezelf had gewild, maar nu zat er niets anders op, dan dat zij mij hun
besluit meedeelden, dat ik niet terug mocht naar Leiden en dat ik thuis
 |
 |
 |
 |