De Bonte Was, MOEDERBOEK, Amsterdam 1976, feministiese uitgeverij de Bonte Was
48
hun huwelijksleven. Ze hebben nooit eens echt lekker gevrijd, een orgas-
me kreeg ze natuurlijk nooit. Nachtpon uit: 'o nee, ik ben geen hoer! '
En dan de periodieke onthouding, die nooit bleek te kloppen, vandaar
al die zwangerschappen. Voorbehoedmiddelen waren door de kerk im-
mers streng verboden en een vrouw mocht haar man niet weigeren want
die had zijn behoeftes en rechten.
Ze heeft me erg ontroerd toen mijn kind geboren werd, ze straalde en
was verschrikkelijk trots op mij en op haar kleindochter. Met verbazing
hoorde ik haar zachtjes kirrend boven de wieg staan.
De tv vond ze een geweldige uitvinding, ze keek erg graag naar voetbal-
wedstrijden en toneelstukken. Ze werd dan erg geëmotioneerd. Tijdens
zo'n wedstrijd zat ze mee te gillen en te schoppen en bij een toneelstuk
te huilen. Omdat haar ogen wat slechter waren geworden, deed ze een
oude bril van vader op, een nieuwe bril kocht ze pas na aandringen van
ons.
In de zomer van '66 werd ze ziek, de dokter konstateerde een maag-
zweer. Ze werd opgenomen en moest geopereerd worden. Ze dacht zelf
dat ze kanker had, maar wij lachten dat weg, want we vonden mamma
geen type voor kanker. Wij vonden het dan ook overdreven dat ze het
Sacrament van de stervenden (H.Oliesel) wilde ontvangen voor de ope-
ratie. Ze heeft aangevoeld dat ze dood zou gaan, want ze bleek niet
meer te genezen, ze had een erge vorm van kanker. Daar lag ze nou;
alleen op een kamer, maf door de medicijnen, een vroegtijdig oud,
verdrietig, mens, ik voelde me wanhopig. 22 September zou ze jarig
zijn, we wisten dat ze niet meer thuis zou komen en ondanks dat ze zó
ziek was zei ze nog heel snibbig, toen we vroegen of ze een mooi
nachthemd wilde hebben als verjaardagsgeschenk: 'Ik wil een nieuwe
theemuts, wat denken jullie wel, ik kom hier nog wel eens uit! ' Ze
heeft het geen van beide gekregen want de 19e stierf ze.
We waren er bij, ze lag in coma, moeilijk ademhalend. Mijn zusje zei
dringend tot haar: 'Mamma, mamma, we zijn allemaal bij je hoor! ' We
zagen duidelijk dat ze even met haar oogleden knipperde. We stonden
als naar een spannende race te kijken en te luisteren naar een steeds
moeizamere ademhaling. Haar huid had al de vaalgele kleur van een
dode en de verdriet- en lachrimpeltjes waren uit haar gezicht weggetrok-
ken. Eindelijk hield ze op met ademhalen, ze was dood. Ze zag er teer
en ver weg uit, ik moest aldoor naar haar kijken en begrijp nog steeds
niet, wanneer ze nou dood was.
 |
 |
 |
 |