De Bonte Was, MOEDERBOEK, Amsterdam 1976, feministiese uitgeverij de Bonte Was
68
misschien wel het hardst door vrouwen, die daarmee aangeven hoezeer
ze zichzelf hebben leren ontkennen. De buitenwereld herstelt de gezins-
struktuur (vader het belangrijkst en dan pas de moeder en de kinderen)
die binnen het gezin zo moeizaam afgebroken is.
Moeders, die - doordat zij zijn gaan ervaren in wat voor onmogelijke
situatie zij door hun huwelijk terechtgekomen zijn - besloten hebben
verder maar zonder de vader van hun kinderen door het leven te gaan,
komen tot vreemde ontdekkingen. Ten eerste blijkt dat veel vaders zich
gaan beroepen op een eigenlijk nooit beoefend vaderschap. En
moeders zien dat hun 'monsterschapsituatie' zo ver doorgevoerd is dat
de kinderen vaak de meeste waardering hebben voor de afwezige vader.
En dat ze haar daarmee chanteren.
Ook merken moeders dat de maatschappij helemaal niet gediend is van
losse moeders, dat het moederschap alleen iets heiligs is als er ook een
vader bijhoort. De bijstand geeft weliswaar een uitkering aan alleen-
staande moeders; maar dan moeten de kinderen nog wel heel klein zijn
en ze mag er niet bij gaan werken. Als de kinderen groter zijn moet ze
opeens gaan werken. En als er langer dan drie maanden een man over de
vloer komt, gaat de bijstand er vanuit dat de 'natuurlijke orde' hersteld
is; de uitkering wordt dan ingetrokken. Ook de M.O.B.'s en de Kinder-
bescherming, de huisarts en de psychiater staan klaar om de losse moe-
ders te veroordelen, te bestraffen en als één grote patriarchale vader te
wijzen op haar plichten.
En buiten al die instanties? Ook daar blijkt - in vrienden- en kennissen-
kring - dat haast niemand je steunt in die voor jou zo belangrijke stap en
als je wel op iemand kunt rekenen wordt het weer een onmisbare steun-
pilaar; want hoe klaar je het in je eentje? Als je niet werkt ben je een
uitbuitster van je man (alimentatie) of van de maatschappij (bijstand)
en als je het wel doet ben je een verwaarlooster van je kind(eren). Op
wie en wat kun je rekenen wanneer je enige tijd alleen wilt zijn, vanaf
naar de w.c. gaan, een film zien tot naar je werk gaan? Als je kind ziek
is vindt eigenlijk iedereen dat je een ontaarde moeder bent als je er zelf
niet bij bent. Maar wie geeft je vrij? Sleutelkinderen, bah! Wie zorgt
voor een woning in de buurt van je werk? Waarom worden de school-
tijden niet veranderd? Nederland is het enige land op de hele wereld
dat zo'n idioot schooltijden-schema heeft. Wie heeft er aangepaste va-
kantie bij de kindervakantie? Of desnoods een goede opvang in die
vakantie?
Dan blijkt onze kinderlievende gemeenschap plotseling aan alle kanten
door de mand te vallen.
Wie het kindje krijgt moet voor het kindje zorgen.
67 JAAR MOEDERSCHAP
Er was eens. . . Zo begint ook mijn levens-moeder-sprookje. Er was eens
een moeder, ze heette Neeltje en kwam uit Katwijk aan Zee. Op een
voor mij onbekende manier kwam ze in Amsterdam en huwde daar eind
vorige eeuw haar los kaai-werker Kobus. Op 36-jarige leeftijd had ze
nog drie kinderen over. In haar herinnering ook nog enkele miskramen
en doodgeboren of door ziekte doodgegane kinderen. Jacobus en zij
hadden, buiten hun drie kinderen ter verzorging, een vaste nimmer
besproken taakverdeling, die taakverdeling was er om zo te zeggen al
vanaf de dag dat ze trouwden. Hun christelijke geloofsleer leerde hen
bovendien dat hij de baas was en zij hem plechtig moest beloven te
zullen volgen waar of hij ook maar ging. Neeltje leerde naar bijbelse
overtuiging zeggen: 'Uw god is mijn god, uw land is mijn land' en als
praktiese variant: 'waar uw brood is daar is mijn vaderland'. Niet dat er
 |
 |
 |
 |