De Bonte Was, MOEDERBOEK, Amsterdam 1976, feministiese uitgeverij de Bonte Was
83
de grenzen vast van ieders rechten en plichten; weer een ander kwam uit
haar isolement door dan maar met kind en al te gaan werken. En het
lijkt ook mogelijk om, als je het schuldgevoel en de kritiek van de
omgeving kunt verdragen, het besluit te nemen om de kinderen bij
vader achter te laten of bij familie of zelfs in een tehuis. Maar er is ook
een aantal vrouwen dat afrekende met de gezinssituatie en iets heel
nieuws kreëerde: iets samen met hun man en met andere vrouwen en
mannen of iets samen met andere vrouwen of iets voor de kinderen
afzonderlijk: vormen van kollektieven.
Dat nieuwe zit dan in het doorbreken van een aantal elementen van het
gewone gezin: de onmondigheid van vrouwen en die van de kinderen;
de arbeidsverdeling van man-kostwinner en vrouw-huisvrouw-ouder; het
opsluiten van man, vrouwen kinderen in één huis, met alle spullen die
er bij horen.
De verschillende kollektieven belichamen ieder een eigen keuze over
wat te behouden van de gebruikelijke omgang van vrouwen, mannen en
kinderen. De kollektieven waar ouders en kinderen samenwonen en
ieder om de beurt de taken van huishouden en ouderschap vervullen,
doorbreken het gezinsisolement, de rolverdeling tussen man en vrouw,
en misschien de privé-eigendom. Het kollektief waar de kinderen alleen
wonen, met wisselende ouders op bezoek, probeert de kinderen een
eigen territoir en zo een basis voor zelfstandigheid te geven, de rolver-
deling (tegenover de kinderen tenminste) van de volwassenen te door-
breken, maar niet hun isolement; het kollektief waar vrouwen met hun
kinderen wonen geeft hen een leefterrein waar ze vrij zijn van manne-
lijke zeggenschap.
Voor al deze kollektieven geldt dat je met het ontwerpen van een
struktuur die je een kans geeft je levensidealen vorm te geven, er nog
niet bent. Nog heel wat gevoelens en gewoonten van vroeger trekken je
terug. De meeste mensen blijken het moeilijk te vinden om langere tijd
met veel mensen huiselijk om te gaan. De opluchting van iets nieuws
leidt soms tot verliefdheden of seksuele relaties, die de stemming niet
bevorderen. Huishoudelijke verantwoordelijkheden blijken dikwijls
moeilijk te delen, al is het alleen maar omdat de één iets eerder vuil
vindt dan de ander. En de moeders houden hun schuldgevoel, of een
gevoel dat zij als enige onmisbaar zijn voor hun kind. De krachten die
op de leden van een gezin inwerken, werken ook op ze in als ze in een
kollektief zitten, en daarom hebben ze de neiging zich op dezelfde
manier te gedragen als vroeger, en ze houden veel van dezelfde ge-
voelens.
Het zijn dezelfde gevoelens die anderen ervan weerhouden iets nieuws
te beginnen. Maar als je wilt wachten tot je gevoel dikteert dat het goed
is kan je lang wachten; dan gebeurt er niets. Je moet toch met je ver-
stand bedenken waarom een bestaande situatie niet deugt en wat je dan
wel wilt. Wat daarna komt is dan grotendeels een sprong in het duister.
Maar hoe kollektiever de sprong hoe groter de kans dat er echt iets
nieuws gemaakt wordt.
Zo is een kollektief gedwongen tot een voortdurende bewuste strijd
voor iets nieuws, terwijl het alleen op een klein stukje privéleven iets
kan veranderen. Maar het maakt, als het lukt, dan toch iets zichtbaar
van het soort samenleving waar wij in zouden willen leven: waar de
verantwoordelijkheid verdeeld is over alle aanwezigen, waar eenzaam-
heid niet meer.vanzelfsprekend is, waar kinderen ook mensen zijn, waar
een vrouw niet meer het verlengstuk is van een man.
NU NOG NIET
Ik ben een vrouw, ik ben vierentwintig jaar en acht jaar aktief bezig
 |
 |
 |
 |