De Bonte Was, MOEDERBOEK, Amsterdam 1976, feministiese uitgeverij de Bonte Was
92
DE BOEKEN WEER OP TAFEL
Moederschap. . . ik ben eigenlijk, voor mijn gevoel, moeder zolang ik me
kan herinneren. Op mijn negentiende kreeg ik mijn eerste kind, een
zoon, en vijf jaar later nog een dochter. Nu ben ik 36 jaar en als ik
erover nadenk, is mijn houding t.a.v. het moederschap in de loop van de
jaren ingrijpend veranderd.
Toen mijn zoon pas geboren was, voelde ik me een beetje een-kind-met-
een-kind en had eigenlijk maar een uiterst schimmig idee van wat er van
me verwacht werd in mijn rol als moeder. Maar na een tijdje, en zeker
toen mijn dochter geboren was had ik het hele moederlijke gedrag en de
moederlijke ethiek onder de knie. Door mijn omgeving was mij inmid-
dels duidelijk gesuggereerd dat een goede moeder onbegrensd, bijna
mystiek veel van haar kind houdt, al haar aandacht op hem richt, waar-
door alle andere dingen vrij betrekkelijk worden, en aan deze situatie
een gevoel van geluk en bevrediging ontleent, dat haar mild en lief
maakt, kortom een echte vrouw. Het kostte mij, met mijn nogal vinnige
karakter, flink wat moeite om de broodnodige veranderingen aan te
brengen, maar 'waar een wil is is een weg' en door de zelfbeperking
energiek ter hand te nemen lukte het me min of meer.
Mijn leven bestond nu uit de zorg voor de kinderen en voor mijn man,
niet eens zo zeer materieel, maar vooral het geven van aandacht en het
aanpassen aan een situatie, waarin andere mensen en hun belang cen-
traal stonden. Dat is natuurlijk mooi, maar al gauw bleek dat ik het
hoge ideaal dat ik mezelf gesteld had vrijwel nooit haalde. Dat resul-
teerde al spoedig in het hebben van schuldgevoelens, over de meest
bizarre dingen: als het weer niet goed was tijdens een uitstapje, als mijn
kinderen, om welke reden dan ook, zich niet dolgelukkig voelden, als
hun prestaties op school te wensen over lieten, enz. Alles was mijn
schuld en iedere keer besloot ik nog wat meer mijn best te doen.
Deze dingen speelden zich af op een weinig redelijk niveau; op een
oppervlakkiger gebied leek ik waarachtig wel 'geëmancipeerd'. Ik was,
toen mijn dochter ongeveer twee jaar was, begonnen aan een studie die
ik ook volhield, maar ten aanzien waarvan ik een, achteraf gezien, bi-
zonder merkwaardige houding had. Kort samengevat kwam het er op
neer, dat ik wel mocht studeren van mezelf, maar niemand mocht er
last van hebben, het moest min of meer in het geheim gebeuren. Ik
werkte nooit als mijn kinderen over de vloer waren; zodra ze naar bed
waren begon ik en was dan zo geconcentreerd dat ik het niet merkte als
ze de kamer binnen slopen om zich meester te maken van de koektrom-
mel. En als ik 's avonds zat te werken en de bel ging, ruimde ik als de
bliksem mijn boeken op, opdat degene die binnen kwam er geen ver-
moeden van zou hebben, dat ik iets had zitten doen dat niet strookte
met mijn echt vrouwelijke rol.
Die studie was voor mijn gevoel iets wat niet paste in mijn leven en
tastte dus ook op geen enkele manier mijn houding ten opzichte van
mijn eigen rol aan. Ik bleef mijn aandacht in overgrote mate richten op
mijn gezin; dat was mijn taak en ik zou daar eens even een succes van
maken.
Omdat ik al mijn eigenwaarde moest ontlenen aan het vrouw en moeder
zijn, vond ik het ook helemaal niet zo wenselijk dat mijn man, die ook
andere terreinen had om zijn zelfvertrouwen te versterken, zich al te
veel of te intensief met de kinderen bemoeide en achteraf heb ik het
idee dat ik het hem vrijwel onmogelijk maakte zich vaderlijk te voelen.
Als ik dit zo opschrijf, lijkt het alsof ik dit min of meer bewust deed,
maar het tegendeel was het geval; ik klaagde er zelfs over dat ik alles
alleen moest doen. Het is achteraf, nu we gescheiden leven en mijn
houding t.a.v. het moederschap veranderd is, dat ik mezelf ervan verdenk
 |
 |
 |
 |