De Bonte Was, MOEDERBOEK, Amsterdam 1976, feministiese uitgeverij de Bonte Was
94
zelden in vrijheid beleefd, ,maar nooit losgelaten omdat je alleen daarin
jezelf kon herinneren. Steeds sterker ondergaan dat je het anderen
mogelijk maakte hun gang te gaan, wat je in je kinderen aanmoedigde
en je man had nooit anders gedaan, en dat jij dat zelf niet kon, mocht
of durfde. Hoewel je je op bepaalde punten altijd sterk hebt gevoeld,
werd je toch opzij geschoven en voelde je je verschrompelen. Eenzaam-
heid, minderwaardigheid. Op dit dieptepunt heb je je verhard (dacht je),
studeren en je afsluiten naar de ene kant, een opening vinden naar de
andere kant. Toen de grote schok. Alleen met je kinderen in het huis.
Verdriet, paniek, machteloosheid, verlatenheid, angst, maar vrijheid in
je huis. Ruimte voor emoties, gesprekken, huilen en lachen, ziek zijn en
instorten. Een opluchting over wat er weg viel, geen kramp meer, maar
daarna veel leegte, maatschappelijk machteloos, geen steun, overleg over
de kinderen, geen gezamenlijk beleven van de kinderen. Je was de ene
volwassene in huis, maar je was met hen afhankelijk van de man, die
zich aan je invloed ontrokken had. Je hebt wel een beetje op ze ge-
leund, maar sterker bleef het besef dat je ze moest opvoeden of ten-
minste begeleiden. Je zoon was al bijna volwassen, zijn studie stagneer-
de, een enorme emotionele ontwikkeling, veel discussies, overeind zien
te blijven tegenover zijn extreme opvattingen, deze wel navoelen maar
er niet in mee gaan. Open blijven voor contact. Er van genieten dat een
kind mens wordt, dit gezellig vinden en langzaam de verantwoordelijk-
heid voelen wegebben. Contact hebben zonder te hoeven zorgen. Ook
niet meer willen zorgen. Eisen dat een volwassen mens een volwassen
aandeel heeft. Kookbeurten waarbij je plotseling ander eten kreeg en je
van je kind leerde. De grote was deed je de deur uit, maar hij moest
verder z'n eigen spullen wassen, net als jij in een emmertje, en z'n eigen
sokken stoppen. Je vertelde hem dat je niet wilde dat hij voor dat soort
dingen een vrouw zou moeten gebruiken. Na z'n eerste ontstemming
vond hij het een positieve gedachte. Langzamerhand krreg hij steeds
meer behoefte aan een eigen sfeer, die niet overeenstemde met de
jouwe. Het is goed dat hij die nu in z'n eigen huis kan hebben en het is
ook goed dat je je daar niet meer schrap tegen hoeft te zetten. Dus meer
vrijheid en ruimte in huis, maar ook minder gezelligheid, terwijl het huis
toch steeds gezelliger wordt omdat het meer een eenheid wordt en je er
overal in woont en niet weggeschoven wordt. Toen je zo op jezelf
aangewezen was moest je uit je eigen bronnen gaan putten d.w.z. je
hobbies. Naar diverse kanten probeer je zachtjes aan die wat professio-
neel te ontwikkelen en toe te passen, voorzover je daar de ruimte voor
neemt. Want het begeleiden van je dochter zie je als je belangrijkste
taak. Zij is ook veel kwijt geraakt, je wil tijd, aandacht voor haar heb-
ben en ook plezier met haar hebben. Toch wordt je denken en doen
niet meer alleen door haar bepaald. Je bent vaak lekker aan het werk,
niet voor haar, en je bent bezig voor jezelf een weg te banen waarop je
door kunt wandelen als zij een zijweg inslaat. Je zelfvertrouwen is af en
toe terug, het deugt allemaal best. Je hebt laatst voor het eerst kinder-
loze Paasdagen meegemaakt.Je hebt ze niet beleefd als een paar daagjes
alleen, maar als een toekomstbeeld. De eerste dag was een beetje ver-
drietig, maar later vulde je je bijna helemaal met je eigen gevoel en werd
het door allerlei mensen heel gezellig zonder dat je dat van te voren
krampachtig had veilig gesteld. Toch vind je het zalig als je je beide
kinderen af en toe samen hebt en samen ziet. Dan licht er iets in je op.
En toch heb je de navelstreng nog verder moeten doorknippen. Wat is
het ouderlijk huis voor kinderen die er niet meer wonen? Een vanzelf-
sprekende opvang- en verblijfplaats als dat goed uitkomt? Dat leek er
wel op en je kon er niet tegen. De keren dat hij even kwam om alleen
maar iets te halen (terwijl je hem zelden ziet) of dat hij naar vrienden
 |
 |
 |
 |