11
bevolking. Galton vond dat de staat ferm moest optreden en dat de weerstanden tegen het
uitroeien van wat hij bestempelde als 'inferieure rassen' maar eens moest afnemen.
Vooral in Duitsland en in de Verenigde Staten sloeg het eugeneties gedachtengoed in al
zijn vormen het meest aan. Dat waren ook de landen waar met afgunst gekeken werd
naar het Britse imperium en waar het kapitaal zijn ekspansiedriften nog waar moest
maken.
'Wat hebben de grondbeginselen van de erfelijkheidsleer ons te leren in verband met de
binnenlandse politieke ontwikkeling en de wetgeving van de staat?' Zo luidde de
prijsvraag die in 1900 in Duitsland door de eigenaren van het grootste Duitse staalconcern
- de familie Krupp - werd uitgeschreven.
23
De hoofdprijs was 50.000 mark en in de jury
zaten onder andere wereldberoemde geleerden, onder wie de Duitse zoöloog Ernst
Haeckel, een fervent aanhanger van Darwin en altijd druk in de weer om de 'natuurwet'
van de 'survival of the fittest' in politieke daden om te zetten.
24
Zo'n zestig inzendingen kwamen er op de prijsvraag binnen en de jury benadrukte in zijn
rapport dat als er één ding duidelijk geworden was dankzij de erfelijkheidsleer, het was
dat het sprookje van de gelijkheid tussen de mensen voor altijd naar het rijk der fabelen
verwezen was. Zo werd er een prijs toegekend aan een arts die de superioriteit van de
blonde, noordse langschedeligen bezong en vermenging van dat biezondere soort mensen
met allerlei als inferieur benoemde groepen ten zeerste afried.
De eerste prijs ging naar Wilhelm Schalmeier, een Beierse arts die één en ander aldus for-
muleerde: 'De staatsman wiens geest niet slechts gericht is op kortstondige successen, en
wiens horizon verruimd en verlicht is door de beginselen van de erfelijkheidsleer, zal
erkennen dat de toekomst van zijn volk afhankelijk is van een juist beheer van de
voorplanting.' Een aanhoudende eugenetiese staatskontrole moest er dan ook volgens
hem komen. Slechts na goedkeuring mochten mensen zich voortplanten.
De Verenigde Staten
Linda Gordon schrijft in 'Woman's Body, Woman's Right' (1976) over 'de ontwikkelin-
gen in de Verenigde Staten':
Het erfelijkheidsdenken veranderde in de 1870er jaren drasties en werd gekoppeld aan
een sociaal en politiek pessimisme dat gebruikt werd om de ellende en ongelijkheden van
de status quo te rechtvaardigen... In de mediese en juridiese wetenschap, in de sociologie,
kriminologie, psychologie - in bijna iedere sociale wetenschap - werden erfelijkheidsar-
gumenten gebruikt om sociale problemen te verklaren met individueel falen, en om
twijfel uit te drukken over de doeltreffendheid van sociale hervormingen als het om het
oplossen van dit probleem ging.'
25
In 1904 ging de Carnegie Foundation - het fonds van de Amerikaanse staalgigant van de
familie Carnegie - over tot de financiering van een 'Laboratorium for Experimental
Evolution' dat zich moest gaan wijden aan de 'verbetering van het menselijk ras'. Aan het
hoofd stelden zij de bioloog Charles Benedict Davenport, een fervent navolger van
Galton:
'Pauperisme is een resultaat van een komplex van oorzaken. Enerzijds ontstaat het
vooral door de omstandigheden, zoals bijvoorbeeld in het geval waarin een onverwacht
ongeluk, zoals de dood van de vader, een weduwe en het gezin zonder middelen van
bestaan achterlaat, of als een langdurige ziekte van de kostwinner het spaargeld opmaakt.
Maar men kan zo zien dat in dit soort gevallen de erfelijkheid ook een rol speelt; de doel-
matige arbeider zal immers genoeg geld kunnen sparen voor de zorg van zijn gezin als hij
een ongeluk krijgt; en de man met een sterke afstamming (dat wil zeggen de erfgenaam
van sterke karaktereenheden) zal onder geen langdurige ziekte lijden. Afgezien van een
paar hoogst uitzonderlijke voorwaarden, betekent armoede relatieve ondoelmatigheid en
23
De Arische mythe p 304 vlgg
24
D. Gasman, The scientific Origins of National Socialism, London/New York 1971
25
L. Gordon, Woman's Body, Woman' Right, a social history of birthcontroll in America,
Grossman Publishers 1976, p 121
 |
 |
 |